چکیده:
بیشک، انقلاب اسلامی ایران منشأ بیداری اسلامی در خاورمیانه بوده است. به همین دلیل نظام جمهوری اسلامی نقش الگو و جهتدهندگی برای تحولات سیاسی اخیر منطقه خواهد داشت. بیداری اسلامی در کشورهای عربی توانست گفتمان مسلط حکومتهای استبدادی در منطقه خاورمیانه را زیر سؤال برده و اساس آن نظامها را برچیند. مجموعه این تحولات حاوی فرصتهایی چون مسلط کردن گفتمان مقاومت، تعیین سرنوشت مردم توسط خودشان، برپایی حکومتهای اسلامی و ... است. همچنین حضور بیگانگان و غربیان در منطقه و تحولات آن، مصادره شدن انقلابهای مردم مسلمان منطقه به نام برخی اشخاص و گروهها، انحراف مسیر تحقق اهداف انقلابی مردم و استحاله یافتن آنها از جمله تهدیدهای اصلی فراروی انقلابهای مردمی کشورهای منطقه به شمار میرود. لذا ما در این نوشتار برآنیم تا چالشها و فرصتهایی که این تحولات ژئوپولوتیک در آینده برای انقلاب اسلامی ایران فراهم خواهد کرد را با استفاده از روش کتابخانهای و اسنادی مورد بررسی قرار دهیم.
Undoubtedly Islamic Revolution of Iran has been the source of Islamic awakening in the middle-east. Therefore Islamic Republic of Iran plays the role of an example and a director of political developments in the region. Islamic awakening in Arab countries has been able to question the dominant discourse of dictators in the middle-east region and topple their regimes. These developments include opportunities such as making the resistant discourse dominant, people choosing their destiny themselves, establishing Islamic states etc. Among the threats faced by public revolutions in these countries are the presence of aliens and westerns in the region and its developments, attributing people's revolutions to some figures and groups, deviation in the implementation of people's revolutionary objectives and metamorphosis of these revolutions. Therefore this article tries to study challenges and opportunities of these geopolitical developments for Islamic revolution of Iran in the future using library and document method.
خلاصه ماشینی:
آنچه ماهیت این محور را مشخص میکند، دارا بودن منافع و اتحاد راهبردی با ایالات متحده و غرب در مسائل امنیتی و نظامی، ترس از جمهوری اسلامی ایران و تلاش برای مهار قدرت آن و نیز مقابله با دوستان و متحدان ایران در سطح منطقه، کوشش برای دستیابی به صلحی فراگیر میان اسرائیل و اعراب و در عین حال دامن زدن به ایرانهراسی از طریق برقراری دوگانه شیعه ـ سنی در خاورمیانه بود.
(مجتهد زاده، 1386: 365) این تحولات ژئوپولتیک در خاورمیانه چالشها و فرصتهای امنیتی جدیدی را برای جمهوری اسلامی ایران دربرداشته که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
از منظر دیگر، تهدیدات امنیتی ناشی از تحولات اخیر خاورمیانه برای ایران را میتوان در دو محور کلی خلاصه کرد: نخست سیر نامشخص رویدادهای آتی و دوم رقبای جدیدی که از رهگذر این تحول، نفوذ و قدرت ایران را تحتالشعاع قرار خواهند داد.
(علایی، 1390: 144) مسئله دیگری که میتواند فرصت امنیتی مناسبی برای ایران در تحولات اخیر خاورمیانه فراهم آورد، این است که با توجه به وابسته بودن دولتهای عربی به غرب، حرکت به سوی حکومتهای دموکراتیک در جهان عرب، در بسیاری از موارد به قدرت یافتن شیعیان و فضای مانور بیشتر برای ایران در خاورمیانه منجر خواهد شد.
Lour, Iaurence, 2011, "AFALLED UPRISING IN BAHRAIN", May 2011, Europe an Union Institude for Security Studies, available at: http://www.
Metghalchi, Nazanin, 2011, "Is Iran immune form the Arab spring?Fride", A Europe Think Tank For Globalaction, N99, October 2011, available at: http://www.