چکیده:
در این مقاله به طور خاص بر هیاتهایی که در دهه اخیر به عنوان «سبک جدید» در مداحی و عزاداری شناخته شده اند و بر طیف مخاطبان آنها، تاکید شده است. مبنای تئوریک این تحقیق نظریات کلیفورد گیرتز (دین به مثابه «نظام فرهنگی») بوده و از روشهای انسان شناسی تفسیری استفاده شده است.
هیاتها را می توان نوعی جماعت دینی با خصوصیات اغلب شهری دانست. طیف مخاطبان این هیاتها عملا بسیار متنوع تر از مخاطبان مساجد است. نیمه دوم دهه 70 با گسترش چشمگیر هیاتهای «سبک جدید» و محتوای آنها در فضاهای شهری و گرایش شدید جوانان به آنها همراه بوده است. در مجموع امروزه گفتمان کربلا و هیاتهای عزاداری در سبک جدید آن در فضاهای شهری بخش اصلی و کانونی فعالیتهای دینی مردم و بالاخص جوانان فرودست شهری را تشکیل می دهد. گفتمان کربلان در این اقشار مهم ترین گفتمان دینی آنهاست که چارچوب اصلی نگاه دینی آنها در فهم و برداشت آنها از مذهب تشیع و باورها و مناسک آن و عمل بر مبنای این فهم را فراهم می کند
خلاصه ماشینی:
"مناسک و عزاداری و گفتمان کربلادر دینورزی اقشار فرودست شهری ابراهیم فیاض{o*o} جبار رحمانی{o**o} چکیده {IBدر این مقاله بهطور خاص بر هیئتهایی که در دهۀ اخیر به عنوان"سبک جدید"در مداحی وعزاداری شناخته شدهاند و بر طیف مخاطبان آنها،تأکید شده است.
مشاهدات اولیهبیانگر حضور گسترده اقشار فرودست شهری و بعضا روستاییان مهاجر در این مناسک و گرایش شدیدآنها به گفتمان کربلا در وجه خاص خودشان است،که علیرغم تأثیر بسیار گسترده دین در زندگی اینبخش از جامعه،به دلایل مختلفی عموما از حیطه پژوهشهای اجتماعی مذهب خارج بودهاند.
فضای جامعۀ ایرانی به دلیل سیطرۀ سیاسی،فرهنگی و اجتماعی مذهب زمینۀ بسیار مناسبی رابرای گسترش انتشار کتب مذهبی فراهممیکند،اما در این زمینه به دلیل عجین شدن دین و سیاستمحدودیتهای بسیاری نیز وجود دارد؛زیر از یک سو قرائت دینی حاکم اجازه طرح و انتشار هرمطلبیرا در باب مسائل دینی نمیدهد؛از سوی دیگر مخاطبان وسیع این نوع مقولات نیاز وسیعی را برایاینگونه مباحث ایجاد میکند.
عزاداری به عنوان یک منسک دینی عمومی دراوایل تشیع مطرح نبود،هرچند عموما در درون گفتمان کربلا ریشۀ عزاداری را به خود ائمه و روایاتامامان منصوب میکنند و نقل روایتهایی به این مضمون که هرکس برای امام حسین اشکی بریزد،خدابهشت را بر او واجب میگرداند،مضمون کلی بسیاری از روایتها هست که از ائمه مختلف نقل میشود(ر.
از یک سو گفتمان کربلا در سبک جدید آن در اقشار فرودست شهری بیش از همه در میان جواناناین اقشار رواج دارد و به نوعی هم متضمن فاصلهگیری از قرائت دینی معمول در نهادهای سنتی و دینی و سیاسی و تحول صور دینداری مردم است،از سوی دیگر محتوای این گفتمان امروزه بیش از هرچیزی به سمت پاپ شدن میرود،هم از لحاظ محتوایی و هم از لحاظ موسیقایی."