چکیده:
هدف این مقاله، تبیین نقش نظارتی رسانهها و بهطور خاص، نقش نظارتی رسانه ملی بر حاکمیت، و بیان موانع عدم تحقق این کارکرد رسانه ملی است. مقاله طی دو بخش به این موضوع پرداخته است. در بخش نخست، با روش اسنادی و بخش دوم با روش کیفی مصاحبه عمیق، از طریق مصاحبه با 17 نفر از کارشناسان و صاحبنظران حوزههای «ارتباطات» و «مدیریت رسانه»، به نقش نظارتی رسانه ملی اشاره شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش، حاکی از آن است که رسانه ملی باید نقش نظارتی داشته باشد؛ که در این خصوص، اکثر کارشناسان معتقد بودند، رسانه در حوزههایی همانند ورزش، که حساسیت کمتری وجود دارد، توانسته به خوبی عمل نماید؛ اما در حوزههای اصلی، همچون حوزههای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی با توجه به ظرفیتهای خود، به نحو بهتری میتواند عمل نماید. از نظر آنها، موانع فعالیت رسانه در ایفای نقش نظارتیاش در دو بخش عمده مورد توجه و تحلیل قرار گرفته است. مواردی همچون نیروی انسانی، عدم خودباوری رسانه از جایگاه ویژه خود، فرهنگ سازمانی و... که خود رسانه در آن نقش دارد جزء عوامل درون رسانهای و شرایط محیطی، خطوط قرمز، نحوه ارتباط رسانه ملی با نهادهای حاکمیت، ساختار رسانه ملی، منابع مالی و... که تا حدود بسیاری در اختیار رسانه نبوده، اما رسانه را در انجام وظیفه نظارتی خود تحتالشعاع قرار داده، به عنوان موانع برونرسانهای در ایفای نقش نظارتی رسانه ذکر شده است.
خلاصه ماشینی:
"قائل بودن یا نبودن نقش نظارتی برای رسانه ملی و دلایل آن قایل بودن یا نبودن نقش نظارتی برای رسانه ملی قایل نبودن نقش نظارتی برای رسانه ملی (یک نفر) قایل بودن نقش نظارتی برای رسانه ملی دلایل امکان نداشتن اعمال نظارت از طریق رسانه ملی با توجه به محدودیتهای قانونی و حقوقی حاکم - نمایندگی حاکمیت توسط رسانه ملی - نمایندگی مردم توسط رسانه ملی - آموزههای دینی تاکید کننده بر نظارت همانگونه که در جدول شماره1 نشان داده شده، برخی کارشناسان معتقد بودند، جامعه براساس تکلیف خود، تمام قدرت، ثروت و اختیارات را به حاکمیت تفویض کرده و حاکمان از سوی جامعه و به نمایندگی از آنها، در حال ادارهکردن مملکت اسلامی هستند و رسانه ملی، از آن منظر که نماینده همین جامعه است، وظیفه نظارت بر حاکمیت را دارد.
از مسائل مختلف جامعه - عدم تناسب ویژگیهای شخصیتی، خانوادگی، طبقه اجتماعی برنامهسازان با برنامههای نظارتی * فرهنگ سازمانی - عدم شجاعت و ریسکپذیری - ملاحظات بالادستی * نارساییهای درون سازمانی - محدود نمودن ایفای نقش نظارتی به معاونت سیاسی - ضعف در ارائه مدل روزنامهنگاری تحقیقی در رسانه ملی - محدودیتهای زمانی و مکانی * عدم تعریف خطوط قرمز *اعمای نفوذهای خارج از سازمانی در کار رسانه ملی * نحوۀ ارتباط و همکاری رسانۀ ملی با نهادهای حاکمیت *کوتاهی سایر نهادهای نظارتی جامعه * ساختار رسانه ملی * حضور رئیس سازمان در جلسات هیئت دولت * ساختار رسانه ملی * نبود قانون جامع رسانهای و به طور خاص نبود قانون نظارت رسانهها و حق دسترسی به اطلاعات * شریط محیطی رسانه ملی * فضای رقابتی ناسالم * پایین بودن آستانه تحمل مسئولین در خصوص نقد و نظارت * استقلال مالی رسانه عوامل درونرسانهای نیروی انسانی: مهمترین منبع در صنعت رسانهای نیروی انسانی است."