چکیده:
توسعه ی روز افزون رسانه های ارتباط جمعی و آموزش های عمومی، بی توجهی به فرهنگ شفاهی مردم را در مناطق مختلف به همراه داشته است، به همین دلیل دلسوزان فرهنگ مردم در مناطق مختلف و حوزه های متعدد بر آن شده اند تا به گردآوری و طبقه بندی مواد آن بپردازند تا هم به رواج آنها در میان گویشوران کمک کنند و هم در حفظ آنها قدمی بردارند. نگارنده ی این مقاله بر آن است تا خلاصه ای از پژوهش های میدانی خود را درباره ی داستانهای امثال که در زمانی نزدیک به دو دهه گردآوری نموده، ارائه نماید و به نتایجی که در اثر انطباق افسانه های سنتی با حدود سه هزار ضرب المثل بومی رسیده است، تقدیم دارد. هنگام طبقه بندی داستان ها دیدم که ریشه ی بسیاری از مثل های رایج، داستان ها و افسانه های قدیمی است که در میان مردم و گویشوران، آنها را به قصد تعلیم مسائل اجتماعی، اخلاقی و عبرت آموزی برای دیگران و به ویژه فرزندانشان نقل می کرده اند. با گذشت زمان آن داستان ها یا حوادث و وقایع به فراموشی سپرده شده ولی جمله ها و عبارت هایی از آنها باقی مانده و رفته رفته به صورت مثل در آمده و رواج عام یافته است. به همین جهت از این داستان ها که منبع و منشأ امثال در میان مردم گردیده، به عنوان داستان های امثال تعبیر می شود.
خلاصه ماشینی:
"سؤال: آیا واقعا منشأ پیدایش فرهنگ فراگیر عامه که از غرب تا شرق و شمال تا جنوب ادامه دارد و همه ی طبقات جامعه از آن استفاده می کنند فقط شاعران و هنرمندان هستند؟ به نظر نگارنده، نظر مرحوم زرین کوب جای تأمل بیشتری را می طلبد، درست است که ممکن است بخشی از ادبیات شفاهی این گونه پدید آمده باشد اما لازمه ی آن حتما وجود شاعر و نویسنده ی ناشناس در جامعه نیست زیرا این کار از بسیاری از مردم خوش قریحه هم ساخته است به گونه ای که بارها خود شنیده ام که مثلا در فلان حوزه ی جامعه، واقعه ای اتفاق افتاده و از طرف مردم همان محل درباره ی آن واقعه مثل ها، سروده ها، و قصه هایی پرداخته شده و بعدها رواج یافته است زیرا حس زیبا شناسی، خلاقیت و زیبایی دوستی اعم از جنبه های هنری و مادی در فطرت عموم انسان ها وجود دارد و هر سالخورده ی حکیم و دانایی می تواند و می توانسته است در خلق سخنان هنری و ماندگار سهیم بوده باشد چنانکه بارها و بارها بیان این گونه عبارت ها را از زبان شبانی کهنسال یا کشاورزی معمر و دانا شنیده ام که بعدها به عنوان مثل و یا گفته ی فلان آدم مشهور شده است."