چکیده:
داﺳﺘﺎن ﻛﻴﺨﺴﺮو ﻳﻜﻲ از رواﻳﺘﻬﺎی اﺻﻠﻲ در ﺷﺒﻜﺔ رواﻳﻲ اﺳﺎﻃﻴﺮ اﻳﺮان اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﺣﻤﺎﺳﻲ/ اﺳﺎﻃﻴﺮی و ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﻲ ﺟﺎری- ﻏﺎﻳﻲاش، ﺑﺎ ﺗﺤﻠﻴﻞ آن ﻣﻲﺗﻮان ﺗﺼﻮﻳﺮ واﺿﺤﺘﺮی از ﻣﻔﻬﻮم »ﻫﻮﻳﺖ« و ﻧﻈﺎم »ﻗﺪرت«، در ﺳﻮﻳﻪﻫﺎی ﻣﺎدی و ﻣﻌﻨﻮیاش، در ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﺎﻃﻴﺮی، دﻳﻨﻲ اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن و ﻛﺮاﻧﻪﻫﺎی اﻧﺪﻳﺸﺔ ﺧﺴﺮواﻧﻲ ﻧﺸﺎن داد؛ ﺗﺼﻮﻳﺮی ﻛﻪ ﺑﺎزﺗﺎب آن در ﺑﺮآﻳﻨﺪﻫﺎی ﻓﻜﺮی و اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻚ دورة اﺳﻼﻣﻲ، در ﻗﺎﻟﺐ ﻧﻤﺎد و ﻛﻴﻔﻴﺖ اﺳﺎﻃﻴﺮی و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻳﻲ ﭼﻮن رواﻳﺘﻬﺎی ﺣﻤﺎﺳﻲ ﻣﻠﻲ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﻧﻴﺰ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﻘﺸﺔ راه ﺑﺮای رﺳﻴﺪن ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎی ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ اﺳﺖ. 9 ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺪﻓﻲ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ »ﻧﺒﺮد ﺑﺰرگ ﻛﻴـﺨﺴﺮو«، در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻛﻮﺷﻴﺪهاﻳﻢ ﺑﻪﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل9، ﺷﻤﺎره 83، زﻣﺴﺘﺎن 1931 ﺑﺮرﺳﻲ رواﺑﻂ ﻗـﺪرت در داﺳﺘﺎن ﻛﻴﺨﺴﺮو و ﻧﻈـﺎم ﻣﻌﻨـﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻲ آن از دﻳﺪﮔﺎه ﻓﻮﻛﻮ ﺑﭙـﺮدازﻳﻢ. ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس، اﻳﻦ ﻣﻘـﺎﻟﻪ ﻧﺨﺴـﺖ ﭼﺎرﭼـﻮب ﻗﺪرت/ﺣﻘﻴﻘﺖ در داﺳﺘﺎن ﻛﻴﺨﺴﺮو ﺑﺮ ﭘﺎﻳﺔ اﻟﮕـﻮی ﺷﺎه/ ﻣﻮﺑﺪ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ، ﺳﭙﺲ در ﺳﻪ ﻣﺤﻮر ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ ﻓﻀﺎی ﺗﺨﺎﺻﻢ، ﻣﻨـﺎزﻋﺎت ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ زﻣﺎن و ﻣﻜﺎن، ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻗﺪرت ﺣﺎﻛﻢ در داﺳﺘﺎن ﻛﻴﺨﺴﺮو ﻣﻲﭘﺮدازد و ﺳﺮاﻧﺠﺎم، ﻧﺘﺎﻳﺞ ﮔﻔﺘﻤﺎﻧﻲ اﻳﻦ داﺳﺘﺎن را ﺑﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻧﺒﺮد ﺑﺰرگ ﻛﻴﺨﺴﺮو ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
خلاصه ماشینی:
" درﺑﺎرة ﺳﻴﺎوش و ﻛﻴﺨﺴﺮو ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ دو اﻧﺴﺎن ﺑﺮﺗﺮ ﺣﻤﺎﺳﻪ، آﻳﻨﺪه را ﺑﻪ 71 ﻳﺎری ﻧﻴﺮوی ﻓﺮه ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؛ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺳﻴﺎوش ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از ﻣﺮگ ﻓﺎﺟﻌﻪﺑﺎرش، ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮد و ﻓﺮزﻧﺪش را ﺑﻪ ﻧﻴﺮوی ﻓﺮ ﺑﺎزﺧﻮاﻧﺪه ﺑﻮد: ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎیادﺑﻲ ﺳﺎل9، ﺷﻤﺎره83، زﻣﺴﺘﺎن 1931 ﺑﺪان ﮔﻪ ﻛﻪ اﻧﺪرزش آﻣﺪ ﺑﻪ ﺑﻦ ﻛﻪ از ﻓﺮ ﻳﺰدان ﮔﺸﺎد اﻳﻦ ﺳﺨﻦ )2/424/27( اﻳﻦ ﻧﻴﺮو ﻧﻴﺮوﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻴﺨﺴﺮو ﻧﻴﺰ ﺑﺪان ﺗﻮاﻧﺎﺳﺖ و در آزﻣﻮﻧﻲ آﻧﭽﻪ را ﻫﻨﻮز رخ ﻧﺪاده اﺳﺖ، ﺣﺘﻲ ذﻫﻦ ﮔﻴﻮ را -ﺑﻪ اﻗﺮار ﺧﻮد او- ﺑﺎزﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ ﺗﺎ آﮔﺎﻫﻲ ﻛﺎرﻳﺰﻣﺎﺗﻴﻚ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ: ﺑﻪ ﻣﻮی اﻧــﺪر آﻳﻲ ﺑﺒﻴﻨﻲ ﻣﻴــﺎن ﺗﻮ از اﻳــﺰدی ﻓــﺮ و ﺑﺮز ﻛــﻴﺎن )2/424/27( ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ارﺗﺒﺎط روﺷﻦ ﻣﻴﺎن ﻓﺮ و ﺣﻖ اﻟﻬﻲ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ در ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن، اﺳﻄﻮرة ﻓﺮ را ﻣﻲﺗﻮان ﺷﺎﻟﻮدة »ﻗﺪرت دﻳﻨﻲ و ﺳﻴﺎﺳﻲ« ﭘﺎدﺷﺎه در ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ ﻛﻬﻦ داﻧﺴﺖ.
ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻓﻀﺎی ﺗﺨﺎﺻﻢ )ﺑﻪواﺳﻄﺔ ﺷﺮارت و ﺷﻜﺴﺖﭘﺬﻳﺮی ﻏﺎﻳﻲ دﺷﻤﻦ(، ﻣﻨﺎزﻋﺎت ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ )ﺑﺎ ﺣﻔﻆ ﻣﻌﻨﺎی »ﺧﻮدی« در ﺑﺮاﺑﺮ »دﻳﮕﺮی«( و ﺳﻠﻄﻪ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻳﻚ ﻣﻌﻨﺎی ﻏـﺎﻳﻲ در ﮔﻔﺘﻤﺎن- ﻛﻪ ﺑﺮای ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻌﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮ را ﺑﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻣﻲراﻧﺪ )ﭘﻴﺮوزی ﻧﻬﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﻤـﺎن ﺧﻴـﺮ ﺑﺮ ﺷﺮ( و ﺑﻪ ﺧﻠﻖ ﺗﻜﺮارﺷﻮﻧﺪة ﻣﻨﺎزﻋﺎت ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ در ﮔﻔﺘﻤﺎن ﻣﻲاﻧﺠﺎﻣﺪ )در ﺗﻜﺮار ﺗﻘﺎﺑﻠﻬﺎی ﺣﻤﺎﺳﻲ ﺧﻴﺮ و ﺷﺮ ﺗﺎ زﻣﺎن ﻏﺎﻳﻲ ﻣﻮﻋـﻮد(- ﺷﺎﺧـﺼﻬﺎی اﺻـﻠﻲ اﻫﻤﻴـﺖ ﻳـﺎﻓﺘﻦ داﺳـﺘﺎن ﻛﻠﻴﺪی ﻧﺒﺮد ﺑﺰرگ ﻛﻴﺨﺴﺮو در ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن، و ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﻮﻳﺖ ﮔﻔﺘﻤﺎن و ﻧﻈﺎم ﻣﻌﺎﻧﻲ ﺑﺮآﻣﺪه از آن در ﺟﻬﺎنﺑﻴﻨﻲ اﻧﺴﺎن اﻳﺮاﻧﻲ اﺳﺖ."