چکیده:
جمعیت هر کشوری، نقش مهم و اساسی در رشد و توسعه اقتصادی آن کشور ایفـا مـیکنـد بـه طوری که همواره از آن به عنوان عاملی مهم در رشد اقتصادی کشورها یاد میشود. اما در کنـار انـدازة مطلق جمعیت و یا نرخ رشد جمعیت ، توجه به ترکیب یا ساختار سنی جمعیت و تغییـرات آن ، بسـیار حایز اهمیت است چراکه میتواند منشاء بسیاری از تحولات اقتصـادی، اجتمـاعی و سیاسـی جوامـع شود. لذا در این تحقیق ، اثر جمعیت در هریک از گروه های سنی سه گانه (زیر١٥سال ، ١٥تا٦٤ سـال ، و بالاتر از ٦٥ سال ) و همچنین بار تکفل سنین جـوان و پیـر بـر درآمـد سـرانه را از طریـق وارد کـردن کانال های اثرگذاری آن گروه سنی بر رشد اقتصادی، مورد بررسی قرار میدهیم . به منظور بررسی رابطه علیت بین متغیرهای جمعیتی و متغیرهای اقتصادی از یک سو و رابطه علیت بین متغیرهای اقتصادی با درآمد سرانه و رشد آن از سوی دیگر، از روش علیت تودا-یاماموتو استفاده شد. همچنـین بـه منظـور بررسی میزان اثرگذاری هریک از گروه های سنی و نیز بار تکفل بر درآمد سـرانه و رشـد آن ، از روش خودرگرسیون با وقفه های توزیعی (ARDL) استفاده شد. نتایج حاکی از این است که ١% افـزایش در سهم جمعیت زیر ١٥ سال از کل جمعیت ، منجـر بـه کـاهش حـدود ٠/٠٩% در درآمـد سـرانه و ١% افزایش در بار تکفل جوان ، باعث کاهش حدود ٠/٠٣% در درآمد سرانه میشود. همچنین ١% افـزایش در سهم جمعیت ٦٤-١٥ سال از کل جمعیت ، منجر به افزایش حدود ٠/٠٢% در درآمد سرانه میشود. از سوی دیگر، ١% افزایش در سهم جمعیت بالای ٦٥ سال از کل جمعیت ، منجر به کاهش حدود ٠/٨% در درآمد سرانه میشود. در مورد بار تکفل پیر نیز نتایج حاکی از این اسـت کـه ١% افـزایش در بـار تکفل پیر، باعث کاهش حدود ٠/٤٤% در درآمد سرانه میشود.
خلاصه ماشینی:
نتایج حاکی از این است که ١% افـزایش در سهم جمعیت زیر ١٥ سال از کل جمعیت ، منجـر بـه کـاهش حـدود ٠/٠٩% در درآمـد سـرانه و ١% افزایش در بار تکفل جوان ، باعث کاهش حدود ٠/٠٣% در درآمد سرانه میشود.
لینده و مالمبرگ ١ در مطالعه ای در سال ١٩٩٩، به بررسی اثر ساختار سنی بر رشـد اقتصـادی در ٢٣ کشور عضو OECD در دوره ١٩٩٠-١٩٥٠ پرداخته و به این نتیجه رسیدند که رشد جمعیت بالای ٦٥ سال اثری منفی بر متوسط رشد پنج ساله GDP داشته درحالی که تأثیر سایر گروه های سـنی بـر رشـد اقتصادی مثبت بوده است .
نوفرستی و احمدی در سال ١٣٨٧ در مقاله ای با عنوان "بررسی اثر ساختار سنی جمعیت بر پس انـداز جامعه "، با استفاده از داده های ٨٣-١٣٤٥ در مورد ایران و بهره گیری از الگوی خود رگرسیون گسـترده بـا وقفه توزیعی (ARDL)٣، به این نتیجه رسیدند که افزایش نسبت جمعیت افـراد بـین ١٥ تـا ٢٤ سـال در جامعه ، پس انداز ملی را کاهش میدهد.
/ نمودار ٢- کانال های اثرگذاری ساختار جمعیت بر درآمد سرانه ٣- روش شناسی الف ) آزمون علیت تودا- یاماموتو از آنجایی که در اقتصادسنجی، ضریب همبستگی میان دو متغیر الزاما نشان دهنده جهـت و چگـونگی علیت میان دو متغیر نیست (دو متغیر ممکن است همبستگی قوی با هم داشته باشند، اما رابطه علیتی میـان آن ها وجود نداشته باشد)، بنابراین این مسئله مهم است که علاوه بر همبستگی، به رابطـه علیـت میـان دو متغیر نیز توجه شود.
(1999):"Age Structure effect nd Growth in the OECD (1950- 1990)", Journl of Popultion Economics, Vol. 12, pp.