چکیده:
سیستم پویـای شهر پیوسته در حـال تغییر و تحول است و در این میـان، با گـذشت زمان مشکلاتی مانند فقـر، بـیسازمانی، آلودگیهای محیطی و... چهره برخی نقاط شهر را دگرگون ساخته و رنگ و بویی متفاوت از گذشته که نشانههایی از افول و زوال را در بر دارد بر آنها مینشاند. مسألهای که امروزه با آن روبرو هستیم، شناسایی اینگونه بافتهای شهری است که از چرخه متصل با شهر خارج و تبدیل به بافتهایی ناکارآمد شدهاند. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است؛ ضمن آنکه تلاش میگردد از طریق مطالعه اسناد ارایه شده از سوی ارگانهای مسئول و منابع کتابخانهای، جستجوی اینترنتی و مصاحبه با مسئولین آشنا با موضوع تحقیق مطالب لازم گردآوری شده و سپس با نگاهی کارشناسانه به بررسی آنها پرداخته شود و در نهایت با استفاده از اصول شاخصسازی، شاخصهایی برای شناخت بافتهای شهری ناکارآمد تدوین گردد.نتیجه آنکه، در کشور ایران، بافتهای ناکارآمد در دو دسته بافتهای فرسوده و سکونتگاههای غیر رسمی بررسی شده که برای هر یک شناسههایی تعیین گردیده که شاید در برخی موارد جامع نبوده و نیازمند اصلاحاتی باشند؛ ولی بهتر آن است که شاخصهایی برای شناسایی بافتهای ناکارآمد شهری به کار رود که دیدی همه جانبه نسبت به مسایل شهری داشته و از جداسازی انواع بافتهای شهری ناکارآمد اجتناب گردد. همچنین باید تمام انواع بافتهای تاریخی، صنعتی، محدودههای تجاری متروکـه و... به عنوان بافت ناکـارآمد تلقی شده و به صورت یکپارچه برای آنها تصمیمگیری شود. ضمن آنکه، شاخصها باید به گونهای تنظیم شوند که با ارایه میزانی برای سنجش، ابهامات ممکن را به حداقل رسانند.
The dynamic system of city is changing constantly. With passing time، some problems such as poverty، disorganized، environmental pollutions، etc will change the image of some parts of the city and give them a different image which has signs of deterioration. The issue which we face today is recognizing such these urban fabrics which is going out of city cycle and converted to blighted areas. The research method which is used in this assay is descriptive- analytic method; also، this assay tries to gather all required information through studying documents of related organizations and library resources، internet searching and interviewing with related managers who are familiar with research subject. Then، all information will process with a professional view. At the end، some indexes will be drawn up through using index making principles to identify blighted fabrics. The result is that in Iran، blighted fabrics are divided in to two categories named deteriorated fabrics and informal settlements which have some indicators to be specified. In spite، these indicators are not comprehensive in some cases and need some corrections. But it is better to use some indexes for recognizing blighted fabrics which have overall view in urban issues and avoid separating all kinds of blighted fabrics. Furthermore، all kinds of historical، industrial، abandoned commercial areas and etc. should be considered as blighted areas and should be treated as an integrated unit. Moreover، the indexes should be adjusted in the way which decreases ambiguities with presenting criterion for evaluation.
خلاصه ماشینی:
"ضمن آنکه در طی این مقاله تلاش میگردد به سؤالات زیر پاسخ داده شود: 1- بافت ناکارآمد چیست؟ 2- شاخصهای تعیین بافت ناکارآمد در ایران کدام است؟ 3- آیا شاخصهای مورد استفاده برای شناسایی بافتهای ناکارآمد در ایران از جامعیت لازم برخوردار است یا نیاز به اصلاح و یا تکمیل دارد؟ 1-6- روش تحقیق و مراحل آن روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و مراحل آن بدین صورت است که ابتدا مفاهیمی مرتبط با موضوع مورد بررسی در این پژوهش مطرح شده، سپس به بررسی شاخصها و شناسههای موجود در زمینه شناسایی بافتهای فرسوده و سکونتگاههای غیررسمی به عنوان انواع بافتهای ناکارآمد مورد بررسی در نظام شهرسازی ایران پرداخته شده است.
این امر قدمی مثبت در راستای رسیدن به هدف یکپارچهسازی بافتهای ناکارآمد محسوب میشود ولی باز هم این مسأله مطرح خواهد بود که علاوه بر دو نوع بافت مذکور میتوان انواع دیگری از بافتهای شهری را ذکر کرد که شاید با توجه به شناسههای تعیین شده برای این بافتها در دسته بافتهای فرسوده یا سکونتگاههای غیر رسمی قرار نگیرند ولی بتوان آنها را ناکارآمد تلقی نمود و آنها را در توسعه درونی مورد استعمال قرار داد.
[. 9- ناکافی بودن فضاهای باز و خدمات عمومی؛ سرانههای پیشنهاد شده برای شهرها از سوی سازمان مسکن و شهرسازی به عنوان متولی امور شهرها به صورت جدول زیر میباشد: جدول (3): سرانه کاربریهای شهری کاربری سرانه (متر مربع) حداکثر حداقل مسکونی 50 40 آموزشی 5 3 بهداشت و درمان 5/1 75/0 تأسیسات و تجهیزات 7 5 تجاری 4 2 ورزشی 5/2 2 اداری و انتظامی 5/2 5/1 صنعتی 5/3 2 مذهبی- فرهنگی 5/1 75/0 حمل و نقل و راهها 25 20 فضای سبز 12 7 7- 10- وجود املاک، زمین یا سایر نواحی که در معرض آبگرفتگی قرار دارند."