چکیده:
طراحی شهری در طول عمر کوتاه خود تحولاتی را تجربه نموده که تحول از دیدگاه محصول گرا به دیدگاه فرایند گرا از جمله آن است. با طرح مسئله چگونگی اعمال فرایند محوری و محصول محوری در طراحی کیفیت های محیط شهری، تشریح ویژگی های دو نگرش فرایند محور و محصول محور به خروجی های متنوع طراحی شهری، از اهدافی است که این پژوهش نظری برای خود برگزیده است. در این راستا، آرای پنج نظریه پرداز و دیدگاه متفاوت بررسی و در قالب این دو نگرش طبقه بندی شده اند. هدف دیگر پژوهش، ایجاد رویکرد تازه در دستیابی به کیفیت های گوناگون محیط شهری با کمک دو نگرش فرایند محور و محصول محور است. با بررسی تعدادی از طبقه بندی های ارائه شده از سوی اندیشمندان مطرح طراحی شهری، کیفیت های ده گانه ای از آنها استخراج شد تا جمع بندی جامعی صورت پذیرد. این کیفیت های ده گانه و جامع به کمک ابزار واسطی به دو دسته کلی نگرش فرآیند محور و محصول محور اختصاص یافتند. نتیجه نهایی این گونه بندی، طراحان شهری را قادر می سازد تا با بهره گیری از روشی خلاقانه، گزینش صحیحی از ابزارهای طراحی شهری در مواجهه با هر یک از کیفیت های ده گانه مطرح شده داشته باشند.
خلاصه ماشینی:
" همچنین مطالعه منابع مختلف موجود از این اندیشمندان [گلکار، 1379]، [بحرینی، 1382]، [پاکزاد، 1385] و [عباسزادگان، 1385] و نیز مراجع تهیه شرح خدمات طراحی فضای شهری در ایران [معاونت معماری و شهرسازی، 1387] نشان میدهد که روشهای گوناگونی برای بررسی کیفیات محیط شهری در طراحی شهری و تحقق پذیری آنها موجود است.
لذا، جهت دستیابی به این اهداف، ابتدا طبقهبندیهای متنوعی از خروجیهای طراحی شهری ارائه داده و پس از آن با دستهبندی کیفیتهای محیط شهری مطرح بود و نحوه حصول به آنها را به کمک دو نگرش به خروجیهای طراحی شهری، بیان کرده است.
مدنیپور همچنین تعریف طراحی شهری را این گونه بیان میکند : "طراحی شهری را میتوان به عنوان یک فعالیت میان رشتهای که به شکلدهی و مدیریت محیطهای شهری میپردازد، تعریف نمود که در عین حال به فرآیند شکلدهی و نیز فضاهایی که به شکلگیری آنها کمک میکند، علاقهمند است" [Madanipour, 2007 : 22].
{مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} این امر واضح است که وقتی طراحان شهری آگاهانه محیط شهری مصنوع خود را شکل داده و مدیریت کنند، به هر دو قسم فرایند و محصول آن علاقهمند و با آنها درگیر میشوند و در عمل، طراحی شهری زمانی میتواند برای ارجاع به همه محصولات و فرایندهای توسعه مورد استفاده قرار گیرد که برای ایجاد مفهوم کیفیت در آنها، مفید باشد [Carmona et al, 2003:6].
Toward an Urban Design Manifesto, Journal of the American Planning Association, in Richard LeGates, The City Reader, pp.
Public space urban space: The Dimensions of Urban Design, Architectural Press, London.