چکیده:
این مقاله با هدف بررسی دگرگونیها و تحولات ساختار ساختمانهای مسکونی شهر با تاثیرپذیری از فرهنگ و اقلیم بومی در محدوده مطالعاتی مورد انتخابی تدوین شده است. از آنجایی که طراحی خانههای مسکونی از عوامل مختلفی چون فرهنگ و اقلیم منطقه تاثیر میپذیرد؛ تشریح طراحی ساختمانهای مسکونی جدید متناسب با فرهنگ و اقلیم در یک نگاه گذرا و در حد یک درآمد کوتاه امکانپذیر نیست، لذا توجه اصلی نوشته، به تاثیرپذیری این خانهها از فرهنگ و اقلیم مقایسه با خانههای مورد مطالعه در سده گذشته معطوف شده است. در فرایند گذار از خانههای تاریخی به خانههای معاصر، باید ببینیم که خانههای تاریخی چه ارزشهایی را از دست داده و چه نیروهای دیگری به غیر از دانش بومی، طبیعتگرایی و صرفهجویی در انرژی، بر شکلگیری خانههای معاصر تاثیر گذاشته است. همچنین باید نیازهای فرهنگیـ اجتماعی ساکنان شهرهای تاریخی را مشخص کنیم که البته این کار خود مستلزم بررسیهای لازم در زمینه روشهای پیشرفته طراحی و تحلیل علمی صحیح خواهد بود. دگرگونیهایی که در حین اجرای تغییرات و نوسازی در شهرهای تاریخی ایران و آذربایجان بوجود آمده، سبب تغییر فرم و سازه ساختمانهای مسکونی شده است. در نتیجه لازم است که بعضی از قانونمندیهای روشهای طراحی متناسب با عامل تاثیرگذار فرهنگ و اقلیم در ساختمانهای مسکونی جدید شهرهای تبریز و باکو مشخص و با در نظرگرفتن امکانات تکنولوژی جدید و ویژگیهای معماری سنتی مدلهای طراحی جدیدی پیشنهاد شود. پیشنهاد طرحهایی موافق با خواستههای فرهنگیـ اجتماعی ساکنین و در نظرگرفتن فرآیند تاثیر اقلیم منطقه بر معماری خانهها از اهمیت بارزی برخوردار است. طراحی ساختمانهای مسکونی، هنگامی مقبولیت و معقولیت خود را تثبیت میکند که از معیارهایی برخاسته از توان سرزمین و نیاز جامعه شکل بگیرد و با گذشت زمان، همچنان توان پاسخگویی خود را حفظ کند.
خلاصه ماشینی:
علاوه بر این مطلب که حتی ساختما نهای مسکونی تاز هساخت پاسخگوی کامل طرز زندگی سنتی ساکنان نیست و كالبد و ساختار مسکن کامل را نداشت هاند، این سؤال كلیدی مطرح م یشود كه آیا خان ههای امروزی، برای زندگی معاصر مناسب هست يا نه؟ شکل خان هها نیز تنها نتیجه نیروهای فیزیکی یا هر عاملی سببی دیگر نبوده؛ بلکه حاصل مجموع های از عوامل اجتماع ی فرهنگی در وسی عترین شکل آن است.
هدف اصلی از بررسی ساختما نهای مسكونی شهرهای تبریز و باكو، مشخص ساختن تأثیرات عواملی چون : فرهنگ، دین مشترك و اقلیم موجود بین آنها است كه در فرم پذیری بناهای مسكونی و صنعت ساختمان سازی منطقه نقش داشته است که با اتخاذ این موارد، بایستی شرایطی خاص برای طراحی خانه های معاصر تعیین شود.
از این رو در تحقیق موجود، تجربه های به دست آمده جهت ب هكارگیری معماری صحیح علمی، كه حاصل تهيه و بررسي پلا نهای موجود و پرسشگری از ساكنین خان ههای تاریخی و واحدهای مسكونی معاصر بوده و تئور یهای پایه ای معماری به عنوان پیشنهادی برای طرّاحی بناهای مسکونی شهرهای تبریز و باکو ارائه م یشود.
Ghadaki House in the Maghsoudiyeh neighborhood of Tabriz, one of the best examples of architecture of Iran in Gajar period for dwelling in climate of Azerbaijan area.
Thus it`s essential that some lawfulness of designing methods suitable with influencing factors of culture and climate in the new residential buildings of Tabriz and Baku, be distinguished.