چکیده:
طرح مسئله: با توجه به اهمیت مهارت های زندگی در حل مسائل بین فردی افراد سوءمصرف کننده مواد و ارتقاء سازگاری اجتماعی و بهبود سلامت روان آن ها، هدف پژوهش ساخت ابزاری دقیق و مناسب جهت سنجش مهارت های زندگی افراد وابسته به مواد بود.
روش: روش این پژوهش با توجه به اهداف آن توصیفی می باشد، جامعه آماری کلیه افراد وابسته به مواد کشور است. نمونه پژوهش تعداد 350 نفر به صورت نمونه گیری خوشه ای تصادفی از شهرهای تهران، همدان، قم، مشهد، بروجرد، خمین، اصفهان، یزد، کرمان، شیراز، اهواز، آبادان و هرمزگان انتخاب شد. ابزار پژوهش پرسشنامه مهارتهای زندگی با توجه به تعاریف این سازه، فهرستها، طبقه بندیها، پرسشنامه های موجود و پژوهشهای پیشین طراحی شد.
یافته ها: برای تحلیل داده های پژوهش از نمودار اسکری، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون های کرویت بارتلت، کفایت نمونه برداری(KMO)، تحلیل عاملی با چرخش واریماکس، آلفای کرونباخ استفاده شد. نتیجه تحلیل عاملی با استفاده از روش واریماکس و بر اساس آزمون اسکری بیان گر وجود شش عامل(مهارت حل مسئله، مدیریت احساسات و هیجانات، مهارت ارتباطی، خود مراقبتی، مهارت ابراز وجود و خودآگاهی) درآزمون مهارت های زندگی بود، که در مجموع بیش از 67/48 درصد از واریانس کل آزمون را تبیین کردند. ضریب آلفای کرونباخ برای کل آزمون(92/0) و خرده مقیاس های؛ مهارت حل مسئله(93/0) مدیریت احساسات و هیجانات (90/0) مهارت ارتباطی(89/0) خود مراقبتی (91/0) مهارت ابراز وجود(87/0) خود آگاهی(90/0) به دست آمد.
نتایج: بنابراین می توان گفت پرسش نامه سنجش مهارت های زندگی ابزاری معتبر، با روایی بالا برای کاربرد در پژوهش های آموزشی، روان شناختی و فعالیت های بالینی است.
خلاصه ماشینی:
"بدین منظور مقاله حاضر در جهت پاسخ به سئوالات زیر است: 1-آیا ساختار عاملی پرسشنامه از همان هفت عاملی که براساس آن ساخته شده اشباع شده است؟ 2-آیا آزمون مهارتهای زندگی و خرده مقیاسهای آن از پایایی مناسب و قابل قبولی برخوردار است؟ روش روش این پژوهش با توجه به اهداف آن توصیفی میباشد،جامعۀ آماری شامل کلیه افراد وابسته به مواد کشور در سال 1387 است.
2-روایی همگرا:در این پژوهش به منظور بررسی روایی همگرا از پرسشنامه مهارتهای اجتماعی،ابراز وجود و هوش اجتماعی به عنوان متغیر ملاک استفاده گردید و ضریب همبستگی آنها با آزمون مهارتهای زندگی محاسبه گردید که نتایج آنها در زیر آمده است: (به تصویر صفحه مراجعه شود) با توجه به اطلاعات به دست آمده از رابطۀ آزمون مهارتهای زندگی با آزمون مهارتهای اجتماعی R-0/50) و (p-0/001 رابطۀ آزمون مهارتهای زندگی با مهارت ابراز وجود R-0/37) و p-0/002 رابطۀ آزمون مهارتهای زندگی با هوش هیجانی R-0/26) و (p-0/009 از لحاظ آماری معنیدار است(جدول 4).
آموزش مهارتهای زندگی در بین افراد دارای اختلال سوء مصرف مواد منجر به افزایش خودمراقبتی و آسایش روانشناختی (Moller and linaker,2006) سن شروع مصرف مواد (Spoth et al,2002) تنظیم هیجان،مدیریت خشم،مقاومت در برابر مصرف مواد (Nichols et al,2008) ،شایستگی فردی و اجتماعی (Botvin and Griffin,2007) ، توانایی تصمیمگیری،مهارت امتناع و ابراز وجود،مقاومت در برابر تأثیرات اجتماعی (Epstein et al,2007) شده است.
بهطور کلی با توجه به نتایج تحلیل عامل،آزمون مهارتهای زندگی از شش عامل کلی اشباع شده است و هریک از این عوامل یک مهارت را میسنجد و نتایج به دست آمده تا حدود زیادی با چارچوب نظری مورد استفاده در تدوین آزمون همخوانی دارد."