چکیده:
وعد و وعید از جمله راهکارهای قرآنی است کـه خداونـد متعـال در جهـت تربیـت بشـر و رسانیدن او به کمال قرار داده است ، و این روش نیکو را در هر مقام و موقعیتی که باشد در مـورد همه بندگان اجرا می کند. از آنجایی که تربیت امری دو طرفه است و در آن هم تربیت کننده مورد توجه قرار می گیرد و هم تربیت شونده ، وعد و وعید نیز امری دو سویه است ؛ پـس در بررسـی آن باید به هر دو طرف توجه داشت و آن را هم از جهت وعده دهنده که در این مبحث خداوند اسـت و هم از جهت وعده شونده یعنی انسان بررسی کرد. ذات اقدس الاهی قابل شناخت نیسـت ولـی اسماء و صفات او، بیانگر اوصاف حق تعالی و تجلّی او بر بندگانش است . در این مقاله می کوشـیم ارتباط وعد و وعیدهای الاهی را با برخی اسماء خداوند نظیر رحمان ، رحیم ، غفور، حکـیم ، عزیـز، غنی و ... بررسی کرده و ضمن بیان برخی از ویژگی های انسان رفتار اخلاقی خدا با بشر و بشر با خدا را مورد تامل قرار داده و ضرورت توجه به آنها را در کمال اخلاقی انسان بررسی کنیم .
خلاصه ماشینی:
یکی از روش های نیکویی که خداوند متعال در بیان افعال خود در آیات قـرآن اتخـاذ کـرده است ، تعلیل هر یک از افعال خود به یکی از اسماء و صفات خویش است ؛ و از آنجـا کـه وعـد و وعید نیز فعلی از افعال خداوند است ، از این امر مستثنی نبوده و بنا بر آیات متعددی صدور آن بـا اسماء و صفات خداوند ارتباط تنگاتنگ دارد و اسماء و صفاتی که خداوند از آن برخوردار اسـت در صدور وعد و وعید از آن ذات پاک نسبت به انسان نقش اساسی دارد که گاهی این امر مسـتقیما صورت می گیرد؛ یعنی به همراه وعد و وعید اسم یـا صـفتی از حـق بیـان مـی گـردد و گـاهی از مضمون وعد و وعید حاصل می شود.
(حجر: ٤٩-٥٠) یکی از مهم ترین عوامل نزدیک شدن بندگان به طاعت و اجتنابشان از معصیت همراه شدن اوامر و نواهی خداوند با تهدید به عقاب برای تارکین ، و نوید پاداش و ثواب برای ممتثلین است ؛ و به همین دلیل است که انبیاء الاهی با اینکه مبلغ پیام خدا به بندگان و مأمور بـه هـدایت آنهـا از طریق برهان ، عقل و استدلال بودند و به آوردن آیات و معجزات برای هدایت آنهـا نیـز مبـادرت می کردند، خداوند، تبشیر و انذار را نیز از شئون رسالت آنها قرار داده و می فرماید: کان الناس أمـة واحدة فبعث اٰلله النبین مبشرین و منذرین و أنزل معهم ا لکتاب بالحق لـیحکم بـین النـاس فیمـا اختلفوا فیه .
در سوره زمر (زمر: ١) اصل تنزیل قرآن به اسم «اٰلله العزیز الحکیم » نسبت داده شده اسـت ؛ خداوند در تشریع قوانین و نزول آیات قرآن تمام آنچه را مورد نیاز انسان ها بوده با نهایت ظرافت ، و با تمام جزئیات تشریح فرموده است ، چراکه او علاوه بر اینکه حکیم و داناست قدرت بر این کار نیز دارد.