چکیده:
هدف پژوهش حاضر طراحی، تدوین و هنجاریابی پرسش نامه روش تدریس انعکاسی برای نظام آموزشی ایران در دوره متوسطه بود. روش پژوهش توصیفی از نوع مطالعات روان سنجی، و جامعه آماری پژوهش کلیه معلمان دوره متوسطه کشور بودند. از این میان با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، نمونه ای به حجم 657 نفر انتخاب شد. به منظور احراز روایی پرسش نامه از روایی محتوایی و روایی سازه (تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی تائیدی)، و برای احراز پایایی از روش ضریب همسانی درونی (ضریب آلفای کرانباخ) استفاده شد. به منظور طراحی، تدوین و هنجاریابی چنین پرسش نامه های، ادبیات مربوط به کنش و روش تدریس انعکاسی که به صورت مقاله و کتاب موجود بود، با دقت تمام مرور شد. در نهایت، تعاریف و مفاهیم روش تدریس انعکاسی به صورت 29 جمله در قالب پرسش نامه روش تدریس انعکاسی طراحی گردید. به منظور بررسی روایی ساختار و تعیین آیتم های پرسش نامه روش تدریس انعکاسی، از تحلیل عاملی اکتشافی با استفاده از روش تحلیل مولفه اصلی با چرخش واریماکس جهت بررسی میزان تطابق و نام گذاری عوامل استخراج شده استفاده گردید. با استفاده از کلیه مشاهدات (600=n)، تحلیل عاملی منجر به شناسایی شش عامل با تبیین واریانس 55/70 درصد و شاخص کیسر، مایر، الکین 91/1%، که هر دو از شاخص های تحلیل عاملی خوب هستند، گردید. بر اساس این بارها و همچنین محتوای سئوالات، شش عامل به ترتیب عامل عملی، عامل شناختی، عامل فراشناختی، عامل یادگیرندگان، عامل انتقادی و عامل اخلاقی تشخیص داده و سپس نام گذاری شد. همچنین نتایج تحلیل عاملی تائیدی حاکی از برازش مناسب سوالات با عامل های استخراج شده بود. آلفای کرانباخ برای کل پرسش نامه برابر 90/0 به دست آمد. نتایج نشان داد که مقیاس روش تدریس انعکاسی، از روایی و پایایی لازم برای شناسایی قابلیت های انعکاسی بودن معلمان در تدریس برخوردار است.
خلاصه ماشینی:
"به نظر زیچنر و لیستون )١۹۹٦( این عمل انعکاسی باعث می شود که معلمان دربارٔە یادگیرندگان ، پیش زمینة فرهنگی و زبانی آنان ، شیؤە فکری و روش فهمیدن آنان ، علائق ، سلائق و استعداد فکری آنان برای فعالیت های خاص به تفکر و تأمل بپردازند )ص .
سه ویژگی نظری ذهن باز، مسئولیت پذیری و سعه صدر در همین راستا توسط دیویی مط رح گردید تا معلمان عرضه کنندٔە صرف مواد آموزشی نباشند؛ بلکه با ذهنی باز بتوانند به ابعاد گوناگون آموزش توجه کنند، با حس مسئولیت پذیری ای که بر دوش درد، در رفتارها و فعالیت های کلاسی و غیرکلاسی خود تفکر انتقادی به عمل آورد و از این طریق در صورت لزوم آن ها را در جهت بهبود شرایط کنونی تغییر دهد تا بر تردیدهای خود فایق آید.
کاربرد اصلی و اولیة پژوهش حاضر این است که اساتید و معلمان با استفاده از این نوع روش تدریس می توانند به نحو مط لوبی در پرورش و ارتقای رفتارهای تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان سهیم و مسئولیت پذیر باشند، زیرا همان طور که بیان شد؛ در روش تدریس انعکاسی ، برخلاف روش های تدریس سنتی )که معلمان فقط مصرفکننده نظریات و افکار صاحب نظران آموزش بودند و مواد درسی را به یادگیرندگان عرضه می کردند، به طوری که از حداقل قدرت عمل برخوردار بودند( معلمان نقش فعالی در کلاس درس دارند و تکنیک ها و راهبردهای آموزشی را خودشان به وجود می آورند و در حرفة خود با اختیار و اراده از سط ح نظریه های رایج فراتر رفته ؛ و سعی می کنند نظریات ، آرا و آرمان های خود را توسعه دهند."