خلاصة:
سیاست خارجی جمهوری اسلامی مبتنی بر اصول و ارزش های اسلامی - شیعی بنانهاده شد؛ و در سه دهه گذشته نیز این الگو، روندی همراه با تغییر و تداوم را حفظ کرده است. از یک سو اصول، جهت گیری و اهداف بنیادی سیاست خارجی نسبتا پایدار و ثابت مانده است که موجب استمرار و ثبات نسبی آن گشته است و از طرف دیگر، تغییر و تحولات عینی و ذهنی در محیط های سه گانه داخلی، خارجی و روانی مستلزم انطباق تاکتیکی و ابزاری بوده است. لذا این تحقیق باهدف، بررسی رویکرد سیاست خارجی دولت های پس از دفاع مقدس (حدفاصل سال های 1368 تا 1392) با محوریت ارزش ها و هنجارهای جمهوری اسلامی در سه بعد استکبارستیزی، منزلت افزایی و همگرایی اسلامی انجام پذیرفته است. روش تحقیق در این مقاله کیفی - کمی است. جامعه آماری این تحقیق شامل صاحب نظران و اساتید دانشگاه و بهره مندی از مصاحبه با کارگزاران سیاست خارجی در دوره های مختلف هست که در شناسایی مولفه های مورد مقایسه و در جمع آوری داده های نهائی پرسشنامه از نظرات آنها استفاده شده است. بعد از طراحی پرسشنامه بومی شده، روایی محتوا با استفاده از نظرات خبرگان بررسی و بعد از چندین مرحله اصلاحات نسخه نهایی پرسشنامه تنظیم و توزیع گردید. همچنین مقدار آلفای کرونباخ جهت بررسی پایایی تحقیق با استفاده از نرم افزار SPSS محاسبه و برای تمام متغیرها مقداری بالاتر از 7/0 بوده است که نشان دهنده اعتبار پرسشنامه و برداشت فکری مناسب و یکسان پاسخگویان از محتوای متغیرهای مربوط به هر سازه بوده است برای تجزیه وتحلیل داده های جمع آوری شده از آمار توصیفی و استنباطی شامل آزمون تحلیل واریانس؛ آزمون تعقیبی بونفرنی و آزمون تی استفاده شده است. نتایج مطالعه حاکی از تفاوت معنادار تطبیق پذیری دولت ها در شاخص استکبارستیزی و همگرایی اسلامی و عدم تفاوت معنادار در شاخص منزلت افزایی در بین دولت ها بوده است.
ملخص الجهاز:
"یافتههای پژوهش همانطور که ذکر شد در این مقاله به دنبال بررسی سیاستهای اعمال شده در دستگاه دیپلماسی دولتهای پس از دفاع مقدس بر اساس سه فرضیه مشخص شده در حیطههای استکبارستیزی، همگرائی اسلامی و منزلت افزایی و نفوذ در سه دولت پنجم و ششم، هفتم و هشتم، نهم و دهم بوده است و با استفاده از تحلیلهای صورت گرفته نتایج زیر حاصل شد: جدول 1: مقایسه سه دولت از منظر سه شاخص این تحقیق با استفاده از آمار توصیفی با میانگین نظری 3 (رجوع شود به تصویر صفحه) 4 - 1 فرضیه نخست: رویکرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولتهای پس از جنگ مبتنی بر استکبارستیزی بوده است.
جدول 2: نتایج آزمونهای t تک نمونهای جهت بررسی رویکرد استکبارستیزی دولتهای پس از جنگ (رجوع شود به تصویر صفحه) بر اساس نتایج آزمون تی یک نمونهای برای متغیر استکبارستیزی مقدار آماره تی بزرگتر از مقدار بحرانی شده است (سطح معناداری کوچکتر از 05/0 شده است) و نشان از بالاتر بودن میانگین استکبارستیزی دو دولت مذکور پس از جنگ، از میانگین نظری (3) دارد که نشان میدهد رویکرد استکبارستیزی دولت پنجم و ششم و دولت نهم و دهم پس از جنگ، با اصول و ارزشهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران همسویی داشته است.
جدول 6: نتایج آزمونهای t تک نمونهای جهت بررسی رویکرد منزلت افزایی و نفوذ دولتهای پس از جنگ (رجوع شود به تصویر صفحه) نتیجهگیری و پیشنهادها مطالعه دادههای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نشان میدهد که در طول نزدیک به 4 دهه از عمر انقلاب اسلامی، سیاست خارجی این کشور تحت تأثیر ارزشها و اصول انقلاب اسلامی، دیدگاههای حضرت امام خمینی و مقام معظم رهبری بوده است."