Abstract:
تخریج حدیث دانشی مهم و رایج بین حدیث پژوهان است. بین محدثان شیعه و سنی تفاوت چندانی در اصول و قواعد این دانش وجود ندارد؛ اما متاسفانه برخی از معاصران به قواعد این دانش بی توجه بوده و به هنگام تحقیق کتاب های حدیثی، شیوه ای نادرست و غیرفنی را در مورد آن اعمال داشته اند.
نوشتار حاضر سعی می کند با الگو قرار دادن شیوه شیخ حرعاملی در وسائل الشیعه و مقایسه آن با برخی از کارهای معاصران (مانند تحقیق اخیر الکافی)، اصول و قواعد صحیح این دانش را یادآور شود.
Takhrij is an important and widely-used knowledge among hadith scholars. There is not any significant difference between Shia and Sunni scholars regarding the principles and rules of this knowledge. Unfortunately some today's scholars have disregarded the rules of this knowledge and utilized an incorrect and non-technical method while studying hadith books. The author of this paper tries to present the method of Shaykh Hurr `Amili in Wasaail al-Shia as an example، make a comparison between it and some works of today's scholars (like al-Kafi which has been recently edited and published)، and remind us of the correct rules and principles of this knowledge.
Machine summary:
پیش از ذکر نمونهها، توجه خوانندگان محترم را به این نکته جلب مینمایم که ارجاعدادن به کتابهای واسطه (کتابهایی که احادیث را از طریق مصادر اولیه نقل میکند و خود سند مستقلی برای نقل آنها ندارند)، اگرچه خارج از محدودة تخریج حدیث است و در ابتدای امر بیهوده به نظر میرسد،<FootNote No="21" Text=" زیرا تصور میشود که با وجود ارجاع حدیث به مصادری، مانند بصائرالدرجات و الکافی دیگر چه نیاز هست که بگوییم آن حدیث در وسائلالشیعه نیز به نقل از الکافی آمده است.
"/> همانگونه که ملاحظه میشود ، شیخحرعاملی ابتدا این حدیث را به کتاب شیخ طوسی (التهذیب) به عنوان منبع واسطه ارجاع داده است و بعد در اولین تخریج حدیث، سند شیخ صدوق را در کتاب العلل از ابتدا تا موضع مشترک با سند کلینی ذکر فرموده است، تا بدانیم که علاوه بر «علیبنمحمد»، «محمدبناحمد» نیز این حدیث را از «ابراهیم بن اسحاق» نقل کرده است؛ سپس در ادامة تخریج، سند برقی را در کتاب المحاسن به طور کامل نقل کردهاند،<FootNote No="29" Text=" که از آن، به اشتراک پدر برقی (محمدبنخالد) با ابراهیم بن اسحاق، در نقل این حدیث از محمدبنسلیمان الدیلمی، پی میبریم.
"/> همانگونه که ملاحظه میشود در عبارت مذکور همانند وسائلالشیعه ابتدا به یک کتاب واسطه، یعنی التهذیب که این حدیث را از الکافی اخذ و نقل کرده است، ارجاع داده شده است.