Abstract:
به کارگیری بیرویه نهادهای تولید بهمنظور افزایش عملکرد طی دهههای اخیر و درنتیجه تخریب محیطزیست و سلامت انسانها، اهمّیّت توجّه به پایداری کشاورزی و استمرار تولید همراه با حفظ منابع طبیعی را دوچندان کرده است. در این راستا شناسایی موانع و چالشهای توسعة کشاورزی پایدار امری ضروری بهنظر میرسد تا برنامهریزان و سیاستگذاران کشاورزی و محیطزیست بتوانند با استفاده از آنها برنامهریزیهای مناسبی برای توسعة کشاورزی پایدار داشته باشند، لذا در پژوهش حاضر این مبحث در منطقة جنوب استان کرمان که سهم قابل ملاحظهای در تولیدات کشاورزی دارد، بررسی شد. در این پژوهش پیمایشی، جامعة آماری شامل همة کشاورزانی بود که در سالهای 1396-1380 ازسوی جهاد کشاورزی جنوب استان کرمان، بهمثابة کشاورز نمونه برگزیده شده بودند (374 N =). اطّلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه و مطالعات کتابخانهای گردآوری شد. بهمنظور تعیین قابلیّت اعتبار محتوایی، ازنظر متخصّصین و برای بررسی پایایی ابزار اندازهگیری از آلفای کرونباخ (81/0) استفاده شد. در پژوهش حاضر بهمنظور تحلیل دادهها از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی از نرمافزارهای آماری اِس.پی.اِس.اِس و لیزرل استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که پنج عاملِ حمایتی - پشتیانی، تحقیقی - ترویجی، بازارنهاده و محصول، فنّی و تکنولوژیکی و فرهنگی – اجتماعی، بهترتیب توانستند 9/19%، 6/18%، 5/14%، 4/10% و 3/7% از واریانس و درمجموع 90/70% از واریانس کلّ چالش
Machine summary:
ایـن نظـام نیازهـای غـایی جامعـۀ بشری را پاسخ گفته و در عین حال کارایی منابع را به حداکثر رسانده و با محیط زیست نیـز سـازگار اسـت ؛ بنـابراین می توان کشاورزی پایـدار را دارای ابـعــاد اجـتــماعی ، اقــتصادی و زیسـت محیطـی دانــست (لیـو١٠ و همکـاران ، 1- Terano 2- Zhen & Zoebisch 3- Martin 4- Rigby & Caceres 5- Subedi 6- Zhou 7- Van Thanh & Yapwattanaphun 8- Brown 9- Menozzi 10- Liu ٢٠٠٧؛ ژو، ٢٠١٠؛ ولتن ١ و همکاران ، ٢٠١٥).
جمشیدی و همکاران (١٣٩٥) در پژوهش خود در میان گلخانـه داران استان البرز به این نتیجه رسیدند که در حـال حاضـر در ایـران درزمینـۀ تولیـد فنـاوری هـای متناسـب بـا شـرایط زیست محیطی بومی اقدامات لازمی صورت نگرفته و با توجه به اینکه کشاورزی پایدار تأکیـد فراوانـی بـر اسـتفاده از منابع و زیرساخت های بومی و منطقه ای دارد، این امر میتواند یکی از سازوکارهای مؤثر در توسعۀ کشـاورزی پایـدار باشد، همچنـین عباسـی و همکـاران (١٣٩١) در پـژوهش خـود در اسـتان اصـفهان ، کمبـود تجهیـزات و امکانـات سخت افزاری مربوط به کشاورزی پایدار، ازقبیل نهاده های غیر سمی و ارگانیک (عـدم تولیـد حشـراتی کـه بـه مثابـۀ 1- Ajzen 2- Cochran 3- Schreinemachers دشمن طبیعی آفات عمل میکنند، مانند کفشدوزکها، یا تولید آفت کش های غیر سـمی بـرای انسـان در کشـور) را همانند این پژوهش ازجمله موانع مهم در حرکت به سوی پایداری در کشاورزی دانسته اند.