Abstract:
سیره رسول خدا (ص) در کتابهای حدیثی شیعه بصورت پراکنده و گاه در عنوانی اختصاصی مورد توجه محدثان قرار گرفته است. یکی از کهن ترین منابع حدیثی شیعه که به بررسی زندگانی پیامبر (ص) پرداخته و عنوانی را بدان اختصاص داده کتاب کافی نوشته کلینی(م 329ق) است. کلینی در باب زندگانی رسول خدا پیش از ارائه احادیث به صورت مسند، در یک صفحه بدون ارائه اسناد، مروری کلی بر زندگانی رسول خدا کرده و اطلاعاتی را که گاه همسو با منابع عامه است گزارش کرده است. این نوشته در صدد است با بررسی مشابهت ساختاری و محتوایی گزارشهای تاریخی کلینی، مستندات و مصادر وی را در ارائه این گزارشها آشکار و روشن نماید و منطق و معیار وی را در گزینش گزارشهای تاریخی سیره به دست آورد. بررسی های انجام شده نشان می دهد کلینی در این باب به مشهورات تاریخی و برخی روایات که استناد آنها به ائمه روشن نبوده بسنده کرده است.
Machine summary:
این عنوان تعبیری شناخته شده در عصر کلینی (م329ق) برای بررسی زندگانی پیامبر و مرادف با کل تاریخ پیامبر بوده است؛ چنان که ابن حبیب بغدادی (م245ق) در المحبر در عنوان «مولد النبی» اطلاعات تاریخی از تولد تا وفات پیامبر را درج کرده است.
در منابع تدوین شده پیش از الکافی، در باره ماه، روز ماه و روز هفته تولد پیامبر سه نظر رواج داشته است: _ دوشنبه دهم ربیع الاول این روایت به امام باقر منتهی میشود.
کلینی در باره تاریخ تولد پیامبر از میان گزارشهای مختلف، همان نظر مشهور (دوازدهم ربیع الاول) را پسندیده و به نظریات دیگر، با وجود این که به ائمه منسوب شده، توجهی نکرده است.
طبری امامی (معاصر کلینی) در المسترشد، ابن همام اسکافی (م336ق) در منتخب الانوار، مسعودی (م346ق) در مروج الذهب و شیخ طوسی (م460ق) در الامالی (مجلس دهم)، با سند خویش _ که به ابن اسحاق میرسد _ همان تاریخ دوازدهم ربیع را ذکر کردهاند؛ اما بیشتر منابع شیعی بعد کلینی، تاریخ بیست و هشتم صفر را زمان درگذشت رسول خدا ثبت کردهاند.
کلینی در الکافی روایاتی را نقل میکند که در سند آن سلمة بن خطاب قرار دارد و تعدادی از این روایات (چهار روایت) نیز در باره زندگانی رسول خدا است، اما هیچ کدام همسو و همسنخ با اطلاعات ارائه شده در بخش تاریخی مولد النبی نیست.