Abstract:
در سکونتگاههای غیر رسمی، وجود نابسامانیهای فراوان در ابعاد کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، زیستمحیطی و... سطح زندگی ساکنان را کاهش داده است و مهمترین هدف توسعة پایدار، یعنی بهبود کیفیت زندگی و رضایتمندی ساکنان را با تهدید جدی روبهرو ساخته است. با توجه به اینکه توسعة پایدار با برآوردن نیازهای بشر، متضمن دستیابی به کیفیت زندگی و رضایتمندی در ابعاد مختلف برای همگان است، بهنظر میرسد توجه به ابعاد کیفیت زندگی و ارتقای آنها، یکی از راههای بازیابی رضایتمندی و تحقق اهداف توسعة پایدار در این سکونتگاههاست. هدف پژوهش حاضر، تعیین و بررسی ابعاد مختلف کیفیت زندگی مؤثر بر رضایتمندی ساکنان سکونتگاههای غیر رسمی در چارچوب اهداف توسعة پایدار است. روش تحقیق، پیمایشی است و دادهها براساس پرسشنامه گردآوری شدهاند. برای ارزیابی پایایی ابزار پژوهش، از روش کرونباخ و درجهت تعیین روایی، از روایی صوری استفاده شده است. جامعة آماری با حجم نمونة 110 نفر، شامل ساکنان سکونتگاههای غیر رسمی محلة فرحزاد تهران است و تحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار spss صورت گرفته است. براساس نتایج، رضایتمندی ساکنان از کیفیت زندگی، در حد متوسط 5>72/2>1 با میانة نظری 3 ارزیابی شد. همچنین مطابق یافتهها، رابطة معناداری بین متغیرهای مشارکت اجتماعی (467/0r=)، همبستگی اجتماعی (477/0r=)، امنیت اجتماعی (458/0r=)، بهداشت محیط (212/0r=)، ایمنی محیط (247/0r=)، فضاهای گذران اوقات فراغت (209/0r=)، سازماندهی کالبدی فضایی ساختمانها (211/0r=) و تراکم ساختمانی (205/0r=)، با رضایتمندی ساکنان از کیفیت زندگی وجود دارد. نتایج رگرسیون چندگانه نشان میدهد که متغیر وابسته، بهطور مستقیم، از متغیرهای مشارکت اجتماعی، بهداشت محیطی، سیمای کالبدی، تراکم ساختمانی و وجود فضاهای گذران اوقات فراغت تأثیر میپذیرد و درمجموع، این متغیرها توانستهاند مقدار 533/0R2= از تغییرهای متغیر وابسته را تبیین کنند.
Machine summary:
به منظور شکل گیری مدل پایه و چارچوب نظری در محدودة مطالعاتی، به بررسی نوشتارها و پژوهش های نظری مربوط به کیفیت زندگی، توسعۀ پایدار، اسکان غیر رسمی و همچنین رضایتمندی از کیفیت زندگی و متغیرهای احتمالی مؤثر بر درک آن پرداخته شده است .
در پژوهش حاضر، برای تعیین و سنجش ابعاد کیفیت زندگی، با توجه به پژوهش های صورت گرفته در این زمینه و درنظرگرفتن ساختار و ویژگیهای خاص سکونتگاه های غیر رسمی و نیز مفاهیم توسعۀ پایدار شهری، از شاخص های عینی- که اشاره به جنبه های عینی و قابل لمس زندگی دارند و در ابعاد مختلف ، قابل تعریف اند- بهره گرفته شده است .
بررسی پایایی متغیرهای پژوهش نوع متغیر عنوان متغیر تعداد گویه آلفای کرونباخ متغیر مستقل اجتماعی ١٠ ٠/٨٦ کالبدی ١١ ٠/٧٩ زیست محیطی ١٢ ٠/٨٨ زیباییشناختی ١٠ ٠/٨١ متغیر وابسته رضایتمندی از کیفیت زندگی ٦ ٠/٧٤ منبع : نگارندگان محدوده و قلمرو پژوهش سکونتگاه غیر رسمی فرحزاد، یکی از اجتماع های غیر رسمی شهر تهران است که در شمال غربی تهران ، ناحیۀ ٩ از منطقۀ ٢ واقع شده است .