Abstract:
انتخابات پارلمانی مارس ٢٠١٠ یکی از مراحل مهم روند سیاسی عراق جدید محسوب میشود که از بعد داخلی و منطقهای و حتی بینالمللی حایز اهمیت فراوان است. انتخابات اخیر واجد ویژگیهایی مانند مشارکت بالای مردم عراق از تمام گروههای قومی ـ فرقهای، بر هم خوردن ائتلافهای سیاسی گذشته، برخی تغییرات در نتایج انتخابات و افزایش پیچیدگی روند سیاسی و مذاکرات تشکیل دولت است که آن را از انتخابات پارلمانی دسامبر ٢٠٠٥ متفاوت میسازد. با این حال، ساختار کلی ائتلاف گروههای سیاسی و نتایج ناشی از آرای مردم عراق نشاندهنده تداوم علایق و اولویتهای سیاسی مبتنی بر شکافها و گروهبندیهای قومی ـ فرقهای در این کشور است. نوشتار حاضر در راستای تبیین مسائل و ابعاد مهم انتخابات پارلمانی عراق به بررسی محورهای مختلف از جمله موارد زیر میپردازد: روند معطوف به برگزاری انتخابات و نظام انتخاباتی؛ ائتلافهای سیاسی و نتایج انتخاباتی؛ تحول، ترکیب و دیدگاه ائتلافهای پیروز؛ روند تشکیل دولت و پیامدها و ابعاد منطقهای انتخابات.
Machine summary:
"در انتخابات سال 2005 اغلب گروههای شیعی، به ویژه حزب الدعوه، مجلس اعلای اسلامی عراق، جریان صدر و حزب فضیلت اسلامی در قالب ائتلاف عراق یکپارچه متحد شدند و با تشکیل بزرگترین ائتلاف پارلمانی با کسب 128 کرسی از مجموع 275 کرسی پارلمان، دولت جدید عراق را به نخستوزیری نوری مالکی تشکیل دادند.
بر این اساس در زیر به ترکیب و تحول ائتلافهای سیاسی پیروز انتخابات پارلمانی 2010 عراق و گرایشها و دیدگاههای مختلف آنها میپردازیم: الف) ائتلاف العراقیه جنبش ملی عراق یا لیست العراقیه به رهبری ایاد علاوی به عنوان شیعه سکولار که بیشترین کرسیهای پارلمان را کسب کرد، سعی دارد خود را به عنوان ائتلاف سیاسی عمده سکولار، غیرفرقهای و ملیگرا مطرح کند.
با توجه به وضعیت گروههای پیروز در انتخابات که شامل چهار ائتلاف عمده لیست العراقیه، ائتلاف دولت قانون، ائتلاف ملی عراق و ائتلاف کردستانی است و همچنین روند پیشبینیشده در قانون اساسی عراق، چگونگی انتخاب رئیسجمهور، نخستوزیر و کابینه عراق تنها به نوع ائتلافها و همکاریهای این چهار گروه عمده و شکلگیری فراکسیونها در مجلس نمایندگان بستگی دارد.
در انتخابات پارلمانی مارس 2010، امریکا تلاشهای خود را بر چند محور عمده متمرکز کرد: اول، جلوگیری از شکلگیری ائتلافی یکپارچه بین گروههای مختلف شیعی برخلاف انتخابات 2005؛ دوم، همگرا ساختن و تقویت گروههای مخالف ائتلافهای شیعی؛ سوم، حمایت خاص سیاسی، مالی و تبلیغاتی از لیست العراقیه به رهبری ایاد علاوی برای پیروزی و تشکیل دولت در عراق؛ چهارم، جلوگیری از حذف گروهها و شخصیتهای بعثی از سوی هیأت عدالت و بازخواست که مهمترین نمود آن سفر بایدن، معاون رئیسجمهور امریکا، به عراق بود."