Abstract:
«تربیت معنوی» تربیتی خداگرا، خدامحور و اصلاح کننده رابطه انسان با آفریدگار است. ویژگی بارز چنین رویکردی تقویت بنیان های اعتقادی و عرفانی (شناخت و معرفت خدا) و روحیه عبودیت و بندگی است. درواقع، تربیت معنوی برای این است که انسان روابط خود را با خدا، جهان، زندگی دنیا و آخرت شکل دهد و طبق همان صورتی که فلسفه کلی جامع اسلامی از خالق، انسان، جهان و زندگی دنیا و آخرت تعیین کرده است، گام بردارد. براین اساس، وقتی در پرتو تربیت معنوی، رابطه انسان نسبت به معبود خود، در مسیر درست قرار گرفت و زندگی او رنگ و بوی الهی یافت، تربیت واقعی صورت گرفته و انسان گام های بلندی برداشته است. در این مقاله ضمن بیان معنای لغوی و اصطلاحی «تربیت معنوی»، مجموعه ای از مهم ترین راهبردهای تحقق تربیت معنوی با بهره گیری از آیات قرآن کریم را تبیین می کند.
“Religious education” is a deist and God-oriented education and it is the means for improving the relation between man and God. The prominent characteristic of such approach is reinforcing the ideological and mystical foundations (i.e. cognition and knowledge of God) and sense of servitude. In reality، the aim of religious education is to enable man to establish relationship with God، the world، and his life in this world and the hereafter، so that he can move according to the way the general Islamic philosophy looks at man’s creator، man، the world and his life in this world and the hereafter. Consequently، when، in the light of religious education، the relationship between man and his deity goes well and man’s life has divine property، real education will be attainable and man will be able to achieve remarkable progress. Besides explaining the literal and true meanings of religious education، this paper elaborates on a number of the most important strategies for providing religious education by resting on Qur’nic verses.
Machine summary:
درواقع، تربیت معنوی برای این است که انسان روابط خود را با خدا، جهان، زندگی دنیا و آخرت شکل دهد و طبق همان صورتیکه فلسفة کلی جامع اسلامی از خالق، انسان، جهان و زندگی دنیا و آخرت تعیین کرده است، گام بردارد.
حال آیا عقل میتواند بدون کمک گرفتن از دین حق، که تنها یکی بیش نیست، برای نیازهای معنوی انسان برنامه بدهد و قوانینی را عرضه کند؟ در پاسخ به این سؤال، باید گفت: گرچه دین اسلام تأمین برخی از نیازهای انسان را به عقل و تجربه واگذار کرده (خسروپناه، 1382،ص 74-76)، اما در جای خود، ثابت شده است که «انسان» با تعریفی که از آن ارائه شد، اولا، در کشف تمام نیازهای اصیل و واقعی و تمییز نیازهای اصلی و فرعی توانمند نیست و در این مقوله به دین نیاز دارد (همو، 1387، ص120-124).
نیز با توجه به معنای «تربیت» و «معنویت»، در تعریف «تربیت معنوی» میتوان گفت: «تربیت معنوی» عبارت است از: پروراندن و رشد دادن معنویت فطری متربی تا رسیدن وی به مرز ایمان و دیدن باطن و ماورای ظاهر دنیا و رهایی از تعلقات مادی و ایجاد حال و شور و جاذبة قوی و شدید و در عینحال، منطقی و صحیح برای حرکت به سوی خدای یگانه و قرار گرفتن تحت ولایت نورانی او.
به همین سبب، کمال طهارت فقط برای رسول خدا( و اهلبیت او حاصل میشود؛ زیرا آنان در مسیر هدف الهی قرار دارند، همراهی کامل نموده، حق تقوا را رعایت نموده و خداوند نیز اراده کرده است همة پلیدیها را از وجود آنان دور و کمال طهارت را به آنان عنایت کند.