Abstract:
در پژوهش حاضر، با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده 150 بهره بردار گندم منطقه زرقان فارس در سال زراعی1390-1389 مهم ترین عوامل موثر بر کارآیی زیربرداری نهاده آب در تولید این محصول شناسایی شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. به منظور محاسبه کارآیی زیربرداری آب از رهیافت تحلیل پوششی داده ها استفاده گردید. سپس، با کمک شبکه عصبی مصنوعی تابع پایه شعاعی (RBF) مهم ترین عوامل اثرگذار بر کارآیی زیربرداری آب شناسایی شد. در ادامه، با به کارگیری مدل توبیت، اثرگذاری مهمترین عوامل شناسایی شده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج خروجی شبکه عصبی به کار برده شده نشان داد که متغیرهای سطح زیر کشت محصول، درآمد ناخالص هر هکتار و مدت زمان میان دو آبیاری، اثرگذارترین عوامل بر کارآیی زیربرداری آب هستند. همچنین، نتایج حاصل از کاربرد مدل توبیت نیز نشان دهنده اثرگذاری مثبت متغیرهای سطح زیر کشت و درآمد ناخالص هر هکتار محصول و تاثیر منفی مدت زمان میان دو آبیاری بر کارآیی استفاده از نهاده ی آب است. در پایان، پیشنهاد گردید که به منظور افزایش کارآیی استفاده از آب در منطقه، یکپارچهسازی اراضی مورد توجه بیشتری قرار گیرد.
In the present study، by using information of 150 wheat beneficiaries in Zarghan، Fars region collected in the 2010-2011 crop year، the most important factors affecting the sub-vector water efficiency in wheat production were analyzed. In order to measure the water use efficiency، data envelopment analysis was used. Afterward، the most important factors affecting sub-vector water efficiency were identified by using radial basis function (RBF) artificial neural network. Then، the most important factors were analyzed by applying the Tobit model. The results of neural network model showed that variables yield cultivated area، gross income per hectare and time interval between each two subsequent irrigations have been the most important factors affecting sub-vector water use efficiency. In addition، results from Tobit model suggested the positive impact of variables yield cultivated area and gross income per hectare and negative impact of time interval between each two subsequent irrigations on water use efficiency. Finally، paying more attention to the land integration for increasing sub-vector water efficiency was proposed.
Machine summary:
بررسي عوامل مؤثر بر کارآيي زيربرداري آب در توليد محصول گندم تلفيق شبکه عصبي مصنوعي تابع پايه شعاعي و مدل توبيت 1 سيد ابوالقاسم مرتضوي 2 عليرضا عليپور 3 مهدي قرباني تاريخ دريافت: ٦٩٣١/٣/٧ تاريخ پذيرش: ٦٩٣٩/١/٩٦ چکيده در پژوهش حاضر، با استفاده از اطلعات جمع آوري شده ١٢٣ بهره بردار گندم منطقه زرقان فارس در سال زراعي١٣٨٣-١٣٩٨ مهم ترين عوامل مؤثر بر کارآيي زيربرداري نهاده آب در توليد اين محصول شناسايي شد و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.
همچنين، نتايج حاصل از کاربرد مدل توبيت نيز نشان دهنده اثرگذاري مثبت متغيرهاي سطح زير کشت و درآمد ناخالص هر هکتار محصول و تأثير منفي مدت زمان ميان دو آبياري بر کارآيي استفاده از نهاده ي آب است.
همچنين، با توجه به نقش عوامل کليدي مؤثر بر کارآيي مصرف آب، هدف ديگر مطالعه حاضر، شناسايي مهم ترين عوامل مؤثر بر کارآيي مصرف آب در توليد محصول گندم در منطقه زرقان فارس در سال زراعي ١٣٨٣-١٣٩٨ با استفاده از گونهاي از شبکهها ي عصبي مصنوعي با نام تابع پايه شعاعي و تعيين جهت اثرگذاري اين عوامل به وسيله مدل توبيت مي باشد.
بنابراين، به منظور شناسايي مهم ترين عوامل اثرگذار بر کارآيي زيربرداري آب در منطقه از ميان عوامل اثرگذار، از شبکه عصبي مصنوعي تابع شعاعي استفاده گرديد که نتايج حاصل از کاربرد آن در جدول )٢( ارائه مي گردد.
نتيجهگيري نتايج حاصل از اين مطالعه، نشان دهنده تأثير مثبت متغيرهاي درآمد ناخالص هر هکتار و سطح زير کشت محصول و نيز اثر منفي متغير فاصله ميان هر دو آبياري بر کارآيي زيربرداري نهاده آب است.