Abstract:
یکی از مساعی مهم انجام شده توسط کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی در جهت همگرایی
اقتصادی تدوین موافقتنامه نظام ترجیحات تجاری کشورهای عضو سازمان کنفرانس
اسلامی[1] است که در حال حاضر 15 کشور اسلامی به آن ملحق شده و مذاکرات در قالب آن
شروع شده است.
باید گفت که هر چند در نوشتههای اقتصادی درباره انواع موافقتنامههای ترجیحی و
آثار آنها بر کشورهای عضو مطالبی به رشته تحریر درآمده است، ولی درباره چگونگی
کاهشهای تعرفهای و ارائه فهرست کالاهای پیشنهادی برای دادن امتیازات و فهرست
کالاهای درخواستی برای گرفتن امتیازات که در مذاکرات مطرح میشود، مطلب چندانی در
دست نیست. با توجه به موج مذاکرات آزادسازیهای تجاری دو جانبه بین ایران و سایر
کشورها و مذاکرات جاری در چارچوب موافقتنامه TPS/OIC، در این مطالعه سعی شده است
که یک چارچوب نظری برای تهیه فهرستهای مزبور تدوین و سپس در
قالب آن و به صورت مطالعه موردی ایران و ترکیه فهرست کالاهای مهم پیشنهادی و
درخواستی ایران برای امتیازات تعرفهای ارائه گردد.
نتایج نشان میدهد که پتانسیل مبادله کالا میان این دو کشور حدود یک میلیارد دلار
است. فهرست مهمترین کالاهای پیشنهادی ایران برای مذاکره دو جانبه با ترکیه بر حسب
کد شش رقمی H.S. 252 قلم کالا و فهرست مهمترین کالاهای درخواستی از آن کشور 153 قلم
کالا میباشد. همین روش را میتوان در مورد بقیه کشورهای عضو موافقتنامه و مذاکرات
دوجانبه برای سایر کشورهای غیرعضو نیز اعمال نمود
Machine summary:
"(جدول 3) در جدول (4)، از میان 252 قلم کالای فوق در 21 قلم عمده پتانسیل صادراتی ترکیه در تجارت با ایران بیش از ده میلیون دلار بوده است که براساس شاخص تشابه به ترتیب بالاترین ارزش رتبهبندی گردیدهاند از مهمترین آنها میتوان به اقلامی نظیر انواع نخ یک لایه، مواد اولیه صنعت نساجی، ورقههای فولادی، فرآوردههای اولیه صنعت داروسازی، ورقههای آلومینیومی، حشرهکشها، مواد اولیه لاستیک روی چرخهای وسایل نقلیه اشاره نمود که جزء اقلام پیشنهادی ایران میتوانند قرار گیرند.
S04/047/0متوسط شاخص3/3حداقل شاخص7/15/62حداکثر شاخص98/0*37/0پتانسیل تجاری بر حسب کل شماره تعرفه (میلیارد دلار) مأخذ: یافتههای تحقیق * بدون نفت وگاز جدول 4 ـ عمده ترین اقلام پیشنهادی ایران تحت نظام ترجیحات تجاری گروه کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی به کشور ترکیهاولویت در مذاکرهشماره تعرفهنام کالاشاخص تشابه تخصص صادراتی ترکیه با عدم تخصص صادراتی ایرانپتانسیل صادراتی ترکیه در تجارت با ایرانشاخص عدم مزیت نسبی صادراتی ایرانشاخص مزیت نسبی صادراتی ترکیهنرخ حقوق ورودیشاخص حساسیتنوع کالا در ترکیب وارداتی ایران*1540242- -نخیکلا، بدون تاب یا تابی که از 50 دور در متر بیشتر نباشد از پلیاسترهایی که تا حدی دور یافته (oriented) شدهاند (غیر از نخ دوخت )آماده نشده برای خرده فروشی)0.
جدول 5 ـ عمدهترین اقلام درخواستی ایران تحت نظام ترجیحات تجاری گروه کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی از کشور ترکیهاولویت مذاکرهشماره تعرفهنام کالاشاخص تشابه تخصص صادراتی ایران با عدم تخصص صادراتی ترکیهشاخص مزیت نسبی صادراتی ایرانشاخص عدم مزیت نسبی ترکیهپتانسیل صادراتی ایران در تجارت با ترکیهارزش واردات ترکیه از ایران(هزار دلار)نرخ حقوق ورودی (MFN)1570110-فرش و کف پوش های دیگرازپشم یاازموی نرم (کرک) حیوان ، گره باف حتی آماده مصرف1."