Abstract:
یکی از مباحث اساسی حکومت فاطمیان مصر موضوع مذهب و به دست آوردن مشروعیت خلافت آنان است. کسب مقبولیت از طرف مردم به عنوان امام در مقابل خلفای بغداد و امویان اندلس یکی از مشخصه های پیروزی فاطمیان مصر به شمار می رود. نفوذ بر اذهان عمومی و استفاده از ادعای ائمه فاطمی مبنی بر انتصاب به پیامبر و موضوع امامت و ولایت به همراه آموزه های شیعی به آن ها کمک کرد تا بتوانند مردم را به سمت خود سوق دهند. فاطمیان با استفاده از لقب امام-خلیفه و گرفتن نام امیرالمومنین و امام المسلمین انگیزه عاطفی و توجه مردم را به دست آوردند. در این میان امام فاطمی و داعیان و طرفداران فاطمی به برخی از باورها و اعتقادات دامن زدند و با معرفی اقدامات خارق العاده امام خود، باور جدیدی را در کیش اسماعلی بوجود آوردند که در بنیاد فکری طرفدران فاطمی-اسماعلی نقش مهمی داشته است. ضمن اینکه با ایمان به امام خود، درصدد غلو درجات امام فاطمی و بوجود آمدن فرقه ها و نحله ها غالی بر آمدند. اقدامات حاکمان و شرایط اجتماعی و فرهنگی مناسب در پیدایش این فرقه ها تاثیر بسزایی داشت. یکی از این موراد اقدامات الحاکم خلیفه فاطمی و شرایط عصر وی در شکل گیری فرقه درزویه است. در این پژوهش با رویکر توصیفی-تحلیلی تلاش شده به بررسی اقدامات سیاسی، اجتماعی، مذهبی، الحاکم بالله و نقش آن امام در شکل گیری فرقه دروزیه پرداخته شود.
Machine summary:
ir مقدمه نهضت شیعه اسماعیلیه درآخرین دهه ٔقرن سوم هجریباتشکیل دولت فاطمیان به بارنشست ومقام وموقعیت امام اسماعیلیوحلقه های پیرامون آن ،ازشرایط غیرسیاسی به شرایط رسمیسیاسیتبدیل شد.
٥پس ازمرگ ناگهانیالعزیزبالله ودوره خلافت الحاکم بامرالله شانزدهمین امام اسماعیلییکیازجالب ترین دوره های تاریخیفاطمیان به شمارمیرود.
بااین فرمان باآنکه تفاوت های میان مذاهب وفرق اسلامیباقیمیماند؛بادیده اغماض و تسامح به آن نگریسته میشد.
اقدامات سیاسیخلیفه الحاکم اقدامات تندوبیرویه الحاکم ،شورش هاوناآرامیهای زیادیرادرپیداشت ،یکیازاین شورش ها، شورش ولیدبن هشام بودکه درسال ۳۹۵درناحیه برقه آغازشدوبعدازیک سال مقاومت ،سرکوب شد٣شورش بعدکه ازشورش های مهم این دوره به شمارمیرفت ،شورش مفرج بن دغفل بن جراح بود.
دارالعلم الحاکم به تقلیدازدارالعلم ابونصرشاپوربن اردشیر،وزیرایرانی(سهام الدوله و بهاءالدوله دیلمی)که درمحله کرخ ،ازمحلات جنوبیبغدادبناشده بود.
١ الحاکم ازطریق داعیان خود–حمیدالدین کرمانی -اطلاعاتیازدارالعلم کرخ بدست آورده بودو همین امرباعث شدکه الحاکم درقلمروحکمرانیخودبه همان سبک ،البته به شیوه ایسخاوتمندانه تر به پیشرفت وترقیکمک کند،این دارالعلم دوازده سال بعدازدارالعلم وزیرایرانیسلاطین آل بویه در بغدادبنانهاده شدوتاریخ تأسیس آن رادرروزشنبه ۱۰جمادیالخرسال ۳۹۵هـق /۲۴مارس ۱۰۰۵م نوشته اند.
این زیج جانشین زیج ممتحن ،که منجمان دربارمأمون خلیفه عباسیدررصدخانه های بغدادودمشق ١همان ،ص ٩٣-٩٤ ٢.
به نظرمیرسدنخستین داعیکه الوهیت حاکم رامطرح کردشخصیبه نام حسن بن حیدر فرغانی،معروف به الاخرم بود،٣درزمان ششمین خلیفه فاطمی(الحاکم بامرالله )درمصر(قاهره )در مسجدریدان شکل گرفت .
در این زمان مردم به دوگروه تقسیم شدندودرمقابل هم قرارگرفتند،گروهیموافق عقیده جدیدوگروه دیگرمعتقدبودندکه خلیفه ازاسلام خارج شده پس ازاین سربازان زنگیسپاه الحاکم شهرفسطاط را آتش زدندوخانه هاراغارت کردند.
به این دلیل که گزارشات متعددیدرباره مرگ وی میدهند.