Abstract:
در آیات شریف قرآن، تلاش برای تغییر در ساختار اجتماعی و سیاسی و عدم تمکین در برابر حاکمیت ناصالح جامعه که در برخی تعاریف از آن به عنوان انقلاب یاد می شود، مورد توجه قرار گرفته است. نوشتار حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که الگوی مورد نظر قرآن درباره تغییر در ساختار سیاسی و اجتماعی چیست. مقاله مفهومی بنام «انقلاب متعالیه» در الگوی انقلاب قرآنی را مطرح نموده و از آن به عنوان الگوی انقلاب قرآنی یاد می نماید. در این الگو بر اساس آیات قرآن، رسالت پیامبران الهی اصلاح و ایجاد جامعه ای متعالی بوده. آنان موانع اصلی تحقق این جامعه را در دو قالب موانع درونی و بیرونی می دیدند. از این رو در سیر مبارزات ایشان مبارزه دو جبهه دیده می شود. اول مبارزه فکری که با جهالت و نابخردی حاکم بر افکار و باورهای جامعه خود درگیرند و با استفاده از شیوه های حکمت و موعظه و جدال احسن به اصلاح انحرافات اندیشه ای جامعه اقدام نموده اند. دومین نوع از مبارزه پیامبران الهی در قالب مبارزه عملی قابل تبیین است. این مبارزه با حاکمیت ناصالح جامعه صورت پذیرفته است. مهم ترین این اقدامات، تلاش برای مقابله با طاغوت های زمان، ایجاد تحول در جامعه، تاسیس حکومت صالح و در نهایت بنا نهادن جامعه آرمانی بوده است. بر این اساس الگوی انقلاب متعالیه قرآنی با از تحول در درون انسان ها آغاز و با تحول در ساختار سیاسی- اجتماعی جوامع، به کمال می رسد. غایت انقلاب های انبیا در این دیدگاه، رسیدن فرد و جامعه به حیات طیبه است.
Machine summary:
اسلامیالگوی انقلاب متعالی در آموزه های قرآنی سال هشتم ، بهار ١٣٩٠، شماره ٢٤ مصطفی رستمی * صفحات ٤٢ ـ ٩ چکیده در آیات شریف قرآن ، تلاش برای تغییر در ساختار اجتماعی و سیاسی و عدم تمکین در برابر حاکمیت ناصــالح جامعه که در برخی تعاریف از آن به عنوان انقلاب یاد می شود، مورد توجه قرار گرفته است .
بنابراین بر اســـاس آموزه های قرآنی به تلاش های دســـته جمعی برای برانداختن بنای ســـتم و استکبار به مثابه ریشه های مفاسد اجتماعی و سیاسی توجه شده و به نوعی این حرکت های عدالت خواهانه و ضـد فسـاد در طول اراده الهی مبنی بر حاکمیت حق و عدل و خیر در جهان ارزیابی شـده اســت ؛ به عبارت دیگر، آنجا که دســت خداوند از آســتین مردمی حق جو و مبارز در راه حذف موانع هدایت بیرون آید و دامنه این اصــلاح طلبی عمیق و فســادزدایی به همه آحاد جامعه مظلوم و تحت ســتم گســترش یابد و همگان در مســیر یک حرکت مردمی فراگیر و در راســتای حذف موانع فســاد اجتماعی و سیاسی و اقتصادی قرار گیرند و با الهام از تعالیم آسمانی و در پیروی از رهبری الهی در جهت حاکمیت ارزش های انســـانی و دین خدا به مبارزه ای قهرآمیز دســـت زنند، این حرکت مردمی «انقلاب » نام میگیرد و چون در راستای اصلاح مسیر غلط جامعه و تخریب ساختارهای غیرعادلانه آن و برقراری و بنای ساختارهای جدید و الهی صورت میگیرد، مورد عنایت و پشتیبانی خدا نیز قرار دارد.
از نوع انقلاب های اول با عنوان انقلاب متعالیه یاد میشود که در آیات قرآن با بررسی سیره پیامبران به عنوان مصلحان جامعه بشری قابل بحث است و در این مقاله به رویکرد حضرت ابراهیم ، حضرت موسی و حضرت محمد به موضوع تغییرات اجتماعی و انقلاب مستند به آیات قرآنی میپردازیم .