Abstract:
نافلۀ شب یکی از عباداتی است که در آیات و روایات ائمۀ معصوم: بر آن تأکید فراوانی شده است. سیرۀ عملی معصومان: و سلف صالح نیز اصرار بر تداوم عملی بر آن بوده است. یکی از احکامِ این عبادت، که بسیاری از علاقهمندانش را از انجام آن محروم کرده، وقت نماز شب است. ازنظرِ مشهور فقیهان، ابتدای آن نیمهشب و انتهایش طلوع فجر صادق است. در میان فقیهان معاصر نیز، جز دو یا سه نفر، اکثریت آنان براساس نظر مشهور فتوا دادهاند. این نوشته ضمن بررسی و نقد ادلۀ قول مشهور، که در مجموع هفت مورد است، با ادله و قرائن و مؤیدات گوناگونی ثابت کرده وقت نماز شب از اول شب است؛ ولی نیمهشب بهبعد وقت فضیلت است و هرچه به سحر و طلوع فجر نزدیکتر شود، از فضیلت بیشتری برخوردار است.
The recommended night prayer is one of the worships that has been emphasized by the verses and traditions of the innocent Imams (s.a), and an insistence on it has been practically continued by the practical biography (sirah) of the Innocents and the righteous elders of the past. One of the religious precepts that has deprived many enthusiasts of it from carrying out it, is the time of this prayer which in accordance with the well known viewpoint of the jurists, its beginning is midnight, and its end is the true down. Among the contemporary jurisprudents, except two or three personalities, the majority of them have delivered the same religious decision (fatwa) based on that famous theory. Reviewing and criticizing the evidence of the famous theory which is totally seven case, this article has proved with various evidence, circumstances and proofs that the time of the mentioned prayer is the beginning of the night, but the midnight later is the time virtue of prayer, and the more the night prayer approaches dawn and rising, the more virtue it has.
Machine summary:
این نوشته ضمن بررسی و نقد ادلۀ قول مشهور، که در مجموع هفت مورد است، با ادله و قرائن و مؤیدات گوناگونی ثابت کرده وقت نماز شب از اول شب است؛ ولی نیمهشب بهبعد وقت فضیلت است و هرچه به سحر و طلوع فجر نزدیکتر شود، از فضیلت بیشتری برخوردار است.
ممکن است گفته شود نسبت میان روایات دال بر اینکه وقت نماز شب اول شب است با مفهوم این روایت، اطلاق و تقیید است؛ از سوی دیگر، چون هردو اثباتیاند، مفهوم این روایت بر افضل افراد حمل میشود.
ولی بهنظر میرسد این استدلال نیز ناتمام باشد، زیرا از مجموع روایات قرائنی بهدست میآید که نشان میدهد باید مدلول موثقۀ زراره را بر وقت فضیلت حمل کنیم؛ به این معنا که وقت نماز شب از اول شب است، ولی افضل نیمهشب به بعد است و هرچه به سحر و طلوع فجر نزدیکتر شود، بهتر است.
روایت ششم بنابر دلالت طایفهای از روایات، در دوران امر بین اینکه نافلۀ شب در اول وقت خوانده شود یا بعد از وقت قضا شود، قضا شدن مقدم است بر اینکه نماز شب قبل از نیمهشب خوانده شود؛ برای نمونه به صحیحۀ معاویةبنوهب میتوان اشاره کرد: امام صادق7 در پاسخ به یکی از محبان و صالحانی که از بیدار نشدن از خواب برای نماز شب شکوه کرده بود، فرمودند: «اجازه ندارد نماز شب را در اول شب بخواند.