Abstract:
عضویت در سازمان جهانی تجارت (WTO) یکی از مهمترین چالشهای اقتصاد ایران، بعد از رفع تحریمهای بینالمللی، محسوب میشود. برایناساس، تحقیق در مورد آثار بالقوه فرایند مذاکرات و عضویت در آن سازمان روی رشد اقتصادی کشور ضرورت اساسی دارد. هدف از این پژوهش بررسی آثار بالقوه الحاق به WTO بر رشد اقتصادی ایران از طریق برآورد و تحلیل رابطه بین فرایند مذاکرات الحاق؛ و عضویت کامل در WTO با رشد اقتصادی، بر اساس تجربه کشورهای ملحق شده به آن سازمان میباشد. در این پژوهش، با استفاده از دادههای تلفیقی 179 کشور طی سالهای 1980 تا 2015، مدل رشد اقتصادی درونزا را با استفاده از روش پانل دیتای پویا، با رویکرد متغیرهای ابزاری (Panel GMM)، برآورد کردهایم. یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که، رابطه مثبت و معنیداری بین رشد اقتصادی و فرایند مذاکرات الحاق و عضویت در WTO وجود دارد. ازاینرو میتوان گفت که، اثرات الحاق به سازمان جهانی تجارت به دوره پس از عضویت کامل محدود نبوده، بلکه فرایند مذاکرات الحاق نیز - بهدلیل اصلاحات الزامی که در این فرایند روی سیاستها و نهادهای اقتصادی روی میدهد – رشد اقتصادی کشورهای ملحقشونده را تحت تاثیر قرار میدهد.
Membership in the World Trade Organization (WTO) is one of the most important economic challenges of Iran, after removal of international sanctions. The aim of this paper is to investigate the potential effects of trade negotiations process and WTO membership on economic growth, by exploring and simulating on acceded countries experiences. To this end, we estimated an endogenous economic growth model, using longitudinal data from 179 countries during 1980 and 2015, with dynamic panel data and instrumental variables (Panel GMM) approach. We conclude that there is likely to be a positive and significant relationship between economic growth and WTO accessing negotiation process, as well as WTO membership. It means that, the effects of accession to the WTO on economic growth is not limited to the period after the full membership, but also the process of accession negotiations - because of required reforms in the economic institutions and policies - affect the country's economic growth too.
Machine summary:
وهاپی ، سادیکو و پتکوسکی ٣ نیز اخیرا مطالعه ای با عنوان «تحلیل تجربی اثرات بازبودن تجارت بر رشد اقتصادی : شواهد کشورهای اروپای جنوب شرقی » منتشر کرده اند که در آن ، با استفاده از برآورد پانل دیتا با رویکرد GMM سیستمی ، به بررسی رابطه بین بازبودن و رشد اقتصادی در ده کشور جنوب شرقی اروپا در سال های ٢٠١٢-١٩٩٦ پرداخته و به این نتیجه رسیده اند که : ١) اثرات بازبودن روی رشد مثبت است ، هرچند این رابطه خیلی باثبات نیست ؛ ٢) کشورهایی که درآمد سرانه بالاتری دارند بیشتر از بقیه کشورها از بازبودن منتفع شده اند.
دوم این که ، از مدل پانل دیتای پویا با رویکرد Panel GMM برای شبیه سازی جنبه های مختلف آثار الحاق به WTO (بازبودن ، مذاکرات تجاری و عضویت کامل ) با توجه به تجربه کشورهای ملحق شده و تعمیم آن به اقتصاد ایران استفاده شده است ؛ درحالی که مطالعات انجام شده تاکنون بیش تر آثار الحاق بر متغیرهای کلان اقتصادی و تجارت خارجی کشورهای عضو یا ایران را برآورد یا مورد تحلیل قرار داده اند.
براساس نتایج این پژوهش ، برآیند سرمایه گذاری ها، و نیز منابع خارجی سرمایه گذاری (FDI) در کشورهای مورد بررسی توانسته است به بازدهی فزاینده مقیاس در دوره مطالعه منجر شده و در نتیجه رشد اقتصادی شان را تقویت کند، هرچند این برآورد، باتوجه به مقدار ضریب متغیر (٠/٠٦٣٠٥١) کشش پذیری بالایی را برای رابطه بین دومتغیر نشان نمی دهد، لیکن با توجه به پتانسیل موجود نیروی کار، نسبت بالای نیروی انسانی تحصیل کرده و منابع عظیم طبیعی در ایران اثر سرمایه گذاری روی رشد اقتصادی در بلندمدت می تواند متفاوت باشد.