Abstract:
موضوع توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی همواره با دو چالش روبرو بوده است. اول فقدان ظرفیت های لازم برای اجرا و آشنانبودن مدیریت شهری با ماهیت طرح توانمندسازی جهت افزایش این ظرفیت ها و دوم عدم اعتماد ساکنین اینگونه بافت ها به مدیریت شهری و به تبع آن چالش جذب مشارکت آن ها. این پژوهش بر آن است که با تمرکز بر چالش اول به عنوان مساله پژوهش، با رویکردی تحلیلی ـ توصیفی به سنجش و مقایسه ظرفیت های موجود مدیریت شهری در راستای توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی در پنج شهر ایران بپردازد تا کاستی هایی که از سوی مدیریت شهری متوجه این موضوع است، مشخص گردد. در این راستا با استناد به منابع اسنادی و کتابخانه ای، شاخص های سنجش ظرفیت مدیریت شهری در ابعاد مختلف تدوین شده است. در ادامه جهت کمی سازی و گردآوری داده های موردنیاز هر شاخص، از نظر کارشناسان، استفاده از مصاحبه های عمیق و اطلاعات موجود در طرح توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی این شهرها استفاده شده است. جهت تحلیل داده ها و سنجش عدد نهایی ظرفیت موجود مدیریت شهری هر یک از شهرهای مورد بررسی در راستای توانمندسازی سکونت گاههای غیررسمی هر شهر، از مدل ANP-FUZZY و برای وزن دهی شاخص ها در این مدل، از متخصصین، مدیران شهری و پژوهشگران نظرسنجی صورت گرفته است. نتایج رتبه بندی مدیریت شهرهای مورد مطالعه جهت توانمند سازی سکونتگاههای غیر رسمی از بیشترین به کمترین ظرفیت به ترتیب: 1. شیراز؛ 2. مرودشت؛ 3. یاسوج؛ 4. زابل و 5. ایرانشهر می باشد و به ترتیب شاخص های: 1. استفاده از روش های شهرسازی مشارکتی؛ 2. برگزاری نشست ها و کارگاه های آموزشی شهروندی مرتبط با مسائل اسکان غیررسمی و 3. میزان پایداری درآمد بیشترین اهمیت را در این رتبه بندی داشته اند.
Machine summary:
جهت تحلیل داده ها و سنجش عدد نهایی ظرفیت موجود مدیریت شهری هر یک از شهرهای مورد بررسی در راستای توانمندسازی سکونت گاههای غیررسمی هر شهر، از مدل FUZZY-ANP و برای وزن دهی شاخص ها در این مدل ، از متخصصین ، مدیران شهری و پژوهشگران نظرسنجی صورت گرفته است .
بر این اساس ظرفیت سازی مدیریت شهری معطوف به گروهها و ارگان هایی همچون کارکنان خدمات شهری به انضمام مدیران ، کارکنان و تصمیم گیران شهرداری و نظام مدیریت شهری محلی ، سازمان اجتماعات محلی (CBOs)(١٩٩٦,HIS) و سازمان های غیردولتی (NGOs) و پیمانکاران و تامین کنندگان خدمات در بخش خصوصی می باشد که هدف نهایی آنان ارتقاء اشکال ارائه خدمات پایدار و موثر به فقرایی است که در نواحی شهری زندگی می کنند (٢٠٠٠,Hangzhou).
) در این چالش ، آموخته هایی که به دست آمد،ه بر اهمیت نقش مثبت ظرفیت سازی ، در ارتقای توانمندی اجتماع محلی و ارتقاء بخشی سکونتگاههای غیررسمی ، به عنوان مفهومی با چشم اندازسازی در توسعه شیوه های مدیریت منابع انسانی ، اجتماعات محلی ، سرمایه های نهادی درون محلی ، مهر تایید نهاده است نقش اصلی دولت ها در این فرآیند باید از تهیه و ارائه خدمات و کالاها به نقش توانمندساز، تسهیل گر و تنظیم کننده بازارها تغییر یابد.
Institute for Housing and Urban Development Studies (HIS), Development Planning Unit (DPU), Building Capacity for Better Cities; Concepts and Strategies.
Taleshi, Mostafa, Informal Settlements and Sustainable Urban Development Case Study: Metropolis of Mashhad in Northeastern of Iran, World Applied Sciences Journal 7 (10): 1235- 1238, 2009; 32.