Abstract:
ابن تیمیه در موارد متعددی احادیثی که در منقبت امیرالمومنین علی علیه السّلام وارد شده است را تکذیب میکند یکی از این احادیث، حدیث مشهور نبوی (صلی الله علیه و آله) میباشد که آن حضرت درشان امیرالمومنین علیه السّلام فرمودهاند: "وهو ولیّ کلّ مومن بعدی" و ابن تیمیه آن را نیز تکذیب میکند و دلیلی که برای رد این حدیث ارائه میدهد، پیرامون واژه"ولی" است به این صورت که مراد پیامبراکرم صلی الله علیه و آله ازبیان این حدیث یا دوستی با حضرت علی علیه السّلام بوده است که در اینصورت نیازی به این حدیث نبود چرا که همگان میدانند با او دوستی داشته باشند و اگر مراد آن حضرت از این سخن، امارت حضرت علی(علیه السلام)بوده است باید از واژه"والی" استفاده میشد.
برخلاف دیدگاه ابن¬تیمیه این حدیث، توسط بسیاری از علما و محدثین معتبر اهل سنت، در غالب سلسله سندی که همه روات آن از ثقات هستند روایت شده است و همچنین به این سبب که لغت شناسان و مفسرین اهل سنت در استعمالات خود از واژه "ولی" معنای فاعلی اراده نموده و آن را درمعنای"والی" بکار برده اند، میتوان ادعای سست ابن تیمیه را مبنی برکذب بودن حدیث "وهو ولیّ کلّ مومن بعدی" را رد کرد.
Machine summary:
از آنجا که برخلاف دیدگاه ابنتیمیه، این حدیث را بسیاری از علما و محدثان معتبر اهلسنت، در غالب سلسله سندی که همۀ راویان آن از ثقات هستند، روایت کردهاند و لغتشناسان و مفسران اهلسنت نیز در استعمالات خود از واژۀ «ولی» معنای فاعلی را اراده کرده و آن را در معنای «والی» به کار بردهاند، میتوان ادعای سست ابنتیمیه مبنی بر کذب بودن حدیث «و هو ولی کل مؤمن بعدی» را رد کرد.
2. حاکم نیشابوری: او که از حفاظ مطرح محسوب میشود، در کتاب معروف خود، المستدرک علی الصحیحین، دربارۀ این روایت تصریح میکند که این روایت بنا بر این شرط که مسلم بن حجاج از آنها روایتی نقل کرده باشد، صحیح است و همان طور که گذشت، مسلم بن حجاج در کتاب صحیح خود، از تمامی راویان این حدیث، روایت نقل کرده است و این مطلب نیز مؤید دیگری بر صحت حدیث موردبحث خواهد بود.
با اینکه وی از پیروان و حامیان ابنتیمیه است؛ ولی برخلاف نظر ابنتیمیه، در چند کتاب خود از جمله کتاب سلسلة الأحادیث الصحیحة، کتاب صحیح الجامع الصغیر و زیادته، کتاب التعلیقات الحسان علی صحیح ابن حبان و کتاب السراج المنیر فی ترتیب أحادیث صحیح الجامع الصغیر این حدیث را ذکر کرده است و مؤیدهای بر صحت این حدیث و ثقه بودن راویان این حدیث، از جمله جعفر بن سلیمان، میآورد.
با وجود آنکه ابنکثیر از شاگردان ابنتیمیه محسوب میشود و از او تأثیرات فراوانی پذیرفته است، ولی در کتاب البدایة و النهایة، در بخش «شیء من فضائل أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب» پس از ذکر حدیث مذکور، اقرار میکند که این حدیث، حسن است.