Abstract:
مازندران در طول تاریخ، مهد عالمان در عرصه های مختلف علمی از جمله در گستره معارف قرآن کریم
بوده است. از میان عالمان طبرستان، عد های به تفسیر قرآن همت گمارده و مردم را با فرهنگ قرآن آشنا
کرده و مایه عظمت و شهرت دینی این سرزمین شدند. مع الوصف زندگی بسیاری از آنان بازگو نشد و آثار
آنان مخطوط ماند. برخی از آثار مطبوع هم در دسترس نیست. از ای نرو، تحلیل محتوای آثار و به دست
آوردن روش کار تفسیری آنان امری لازم و ضروری است. لکن برای یافتن این آثار و اطمینان از سرنوشت
نسخ خطی و نسخ مطبوع احتمالی، لازم است که شخصیت های متنفذ و محققانی که برای آنان امکان
مراجعه به مخازن نسخ خطی جهان اسام میسور است، بدان همت نموده و زمینه احیا و طبع آن را
فراهم سازند. بی شک گام اول در راستای اطمینان از سرنوشت آن آثار، بررسی منابع مکتوب تراجم است
که این پژوهش به دنبال آن است. پژوهش حاضر بر اساس روش تحلیلی- اسنادی و با مراجعه به کتب
تراجم و با هدف شناساندن و تجلیل از عالمان قرآنی و تراث انسانی و سرمایه های معنوی مازندران انجام
شد. شناساندن این پیشینه کهن و معرفی و تجلیل از این مشاهیر، نشانه رشد و توسعه فرهنگی، احیای
فرهنگ قرآنی و هویت بخشی به فرهنگ و پیشینه طبرستان است.
Machine summary:
میراث قرآنی آقا ملا هادی: آیتالله ملا محمدهادی مازندرانی دارای 21 اثر بود که سه اثر از این آثار در زمینه قرآن است که عبارتاند از: قرآن کریم با شأن نزول، حاشیه عربی بر تفسیر بیضاوی و رسالة فی تفسیر بعض الآیات والأحادیث.
بههرحال، این عالم پرکار و صاحب تألیفات عدیده، نهایت تلاش خود را در نشر آثار آل محمد(ص) مصروف داشت و سرانجام در سال 1237 یا 1235 قمری در کربلا از دنیا رفت و در رواق شرقی حرم مطهر امام حسین (ع) در کنار مقبره اساتید خویش آقا محمدباقر بهبهانی و آقا سید علی طباطبائی صاحب الریاض در کربلا مدفون شد (امین عاملی، 1406ق: ج9، ص22؛ سبحانی، 1418ق: ج13، ص624؛ طهرانی، 1403ق: ج3، ص466؛ ج1، ص424؛ ج6، ص80 ؛ ج25، ص113).
علامه سید اعجاز حسین کنتوری در کتاب کشف الحجب و الأستار عن أسماء الکتب و الأسفار و نیز علامه آقابزرگ طهرانی در الذریعه إلی تصانیف الشیعه به این آثار اشاره کردند (امین عاملی، 1406ق: ج10، ص68؛ امین، 1408ق: ج6، ص311).
ب) خلف الوعد، رساله مبسوطی است که علامه آقابزرگ تهرانی میگوید که آن رساله را به خط مؤلف آن آیتالله سید محمد بن فضلالله موسوی ساروی معروف به ثقة الإسلام (متوفای 1342ق)، در نجف دیدم (همان: ج7، ص280).
علامه آقابزرگ تهرانی مینویسد که آیتالله سید محمد بن اسماعیل موسوی ساروی در سال 1310 قمری در مشهد مقدس از دنیا رفت (طهرانی، 1403ق: ج1، ص184؛ سبحانی، 1418ق: ج14، ص233).