Abstract:
این پژوهش با هدف تعیین رابطه متغیرهای جهتگیری مذهبی و نشانههای سلامت روانی با واسطهگری خوشبینی انجام شده، که از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت و شیوه اجرا، روش پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی به کار برده است. در این پژوهش، متغیر جهتگیری مذهبی بهعنوان متغیر پیشبین سلامت روان و خوشبینی نیز بهعنوان متغیر میانجی رابطه بین این دو متغیر در نظر گرفته شده است. از میان جامعه آماری پژوهش که شامل کلیه دانشجویان دختر مشغول به تحصیل در سال تحصیلی ۹۴- ۱۳۹۳ در مراکز دانشگاهی دولتی، غیردولتی و غیرانتفاعی، آزاد اسلامی و پیامنور استان قزوین بودند، تعداد ۳۸۰ نفر زن به روش نمونهگیری تصادفی طبقهای بهعنوان نمونه آماری گزینش شدند. خوشبینی، سلامت عمومی و جهتگیری مذهبی، بهترتیب با پرسشنامههای جهتگیری زندگی (LOT-R)، سلامت روانی (GHQ) و جهتگیری مذهبی آلپورت ارزیابی شدند. پایایی پرسشنامهها بر اساس آلفای کرونباخ بهترتیب، ۸۵/۰، ۷۹/۰ و ۸۳/۰ محاسبه و مورد تایید قرار گرفت. دادهها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و الگویابی معادلههای ساختاری (SEM) پردازش آماری گردید. نتایج نشان داد که بین جهتگیری مذهبی درونی و خوشبینی رابطه مثبت معناداری و همچنین رابطه بین جهتگیری مذهبی درونی و مولفههای سلامت روان (علایم اضطرابی و افسردگی)، منفی معنادار میباشد همچنین مسیر جهتگیری مذهبی تنها بهطور غیرمستقیم از طریق خوشبینی کاهشدهنده اضطراب، افسردگی، و جسمانیسازی است. نکته قابل توجه عدم معناداری مسیر بین جهتگیری مذهبی با مولفههای سلامت روانی میباشد، که حاکی از فرایند واسطهگری خوشبینی است. به عبارت دیگر، جهتگیری مذهبی بهطور مستقیم بر کاهش سلامت روان تاثیر نمیگذارد؛ بلکه از طریق افزایش خوشبینی در جهت کاهش اضطراب، افسردگی و جسمانیسازی پیش میرود.
The aim of this study is to investigate the relationship of religious orientation variables and mental health symptoms with the mediation of optimism, regarding the purpose and use and considering the nature and technique, the descriptive research method of a correlation type. This study considers the religious orientation variable which is a predictor of mental health and optimism as a mediating variable of the relationship between these two variables. The statistical population of the study includes all female students studying in public, non-governmental and nonprofit universities, Islamic Azad and Payamnoor academic centers of Qazvin in the academic year 2014-2014, the sample consists of 380 women selected through stratified random sampling. Optimism, general health and religious orientation were investigated by using the Life Orientation Questionnaire (LOT-R), Mental Health Questionnaire (GHQ) and Alport Religious Orientation, respectively. The reliability of the questionnaires was calculated and confirmed by Cronbach's alpha, 0.85, 0.79 and 0.83, respectively. The data were statistically processed by using Pearson correlation coefficient and structural equation modeling (SEM). The results show that there is a significant positive relationship between internal religious orientation and optimism, and there is significant negative relationship between internal religious orientation and mental health components it is also found that the only way to attain religious orientation is by indirect methods only indirectly through optimism that reduces anxiety, depression and somatization. It is worth noticing that religious orientation does not affect mental health decline by direct method, but through raising level of optimism that contributes to reducing anxiety, depression, and somatization.
Machine summary:
com دریافت: 15/02/1396 ـ پذیرش: 23/07/1396 چکیده این پژوهش با هدف تعیین رابطة متغیرهای جهتگیری مذهبی و نشانههای سلامت روانی با واسطهگری خوشبینی انجام شده، که از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت و شیوة اجرا، روش پژوهش توصیفی، از نوع همبستگی به کار برده است.
نتایج نشان داد که بین جهتگیری مذهبی درونی و خوشبینی رابطة مثبت معناداری و همچنین رابطة بین جهتگیری مذهبی درونی و مؤلفههای سلامت روان (علائم اضطرابی و افسردگی)، منفی معنادار میباشد همچنین مسیر جهتگیری مذهبی تنها بهطور غیرمستقیم از طریق خوشبینی کاهشدهندة اضطراب، افسردگی، و جسمانیسازی است.
از طرفی، امروزه غالب صاحبنظران بر این باورند که مذهب آثار مفیدی بر سلامت جسم، روان و دیگر ابعاد زندگی بشر دارد که البته در میان ادیان الهی، دستورات اسلام پیرامون بهداشت جسم و روح و امور دیگر، کاملترین فرامین است و از نظر روانشناسان، مسلم و قطعی است که بیشتر بیماریهای روانی ـ که ناشی از ناراحتیهای روحی و تلخیهای زندگی است ـ در میان افراد غیرمذهبی دیده میشود (سلطانیفر و همکاران، 1389).
«پیشبینی اضطراب امتحان بر اساس جهتگیری مذهبی درونی و بیرونی دانشآموزان دختر دورة راهنمایی مدارس دولتی شهر تهران»، عنوان پژوهش دیگری است که احقر (1393) انجام داده است و یافتههای آن نشان میدهد که بین اضطراب امتحان در مؤلفههای نگرانی و هیجانپذیری تفاوت معناداری وجود دارد و همچنین دانشآموزان با جهتگیری مذهبی درونی، اضطراب کمتری را در امتحان تجربه میکنند.
شاخصهای توصیفی متغیرهای پژوهش {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} طبق دادههای جدول 1، متغیر سلامت روانی با سه خردهمقیاس اضطراب، افسردگی و جسمانیسازی و همچنین متغیر جهتگیری مذهبی با دو خردهمقیاس درونی و بیرونی منظور شده است.