Abstract:
آل بویه خاندانی شیعهمذهب بودند که در بخش مهمی از جهان اسلام دولت بزرگی را تشکیل دادند و در اداره قلمرو خود و برخورد با پیروان دیگر فرقهها سعه صدر داشتند. دولت دیالمه، به موازات تاکید بر آبادانی نواحی تحت قلمرو و رونق شهرهای زیارتی، از اهل دانش، اندیشه و ادب حمایت کردند و برای شکوفایی علمی و فرهنگی جامعه اسلامی گامهای موثری برداشتند.دولت آل بویه توسط احمد معزالدوله در عراق استقرار یافت و او رسوم پسندیده را پایهگذاری، نمود. وی برای رشد و توسعه اماکن مقدس و زیارتی هم اقدامات مفیدی انجام داد؛ اما این دولت در عهد فرمانروایی عضدالدوله به قله شکوه و اوج عزت رسید. این امیر باصلابت، برای عمران و رونق اعتاب مقدس این سرزمین، تلاشهای موثر، مفید و گستردهای به عمل آورد.
Machine summary:
اما متأسفانه برخی مورخان، که در مذهب خود تعصب داشتهاند، و برخی از نویسندگان غرب برخوردی واقعبینانه با تدابیر و تلاشهای با ارزش آل بویه در شکوفایی علمی و فرهنگی نواحی تحت قلمرو خود نداشتهاند و این گونه اشاعه دادهاند که در عصر آل بویه نابسامانیهای اقتصادی و اجتماعی و وضع مالیاتهای سنگین، مصادره اموال و ناامنیهای بازرگانی مردم را رنج میداد؛ ضمن اینکه کارگزاران این سلسله در فتنه و آشوب دست داشتند؛ چنانکه حتی قاطعیت آنان را به وحشیگری و خشونت تفسیر کردهاند و اهتمام ایشان را در حاکمیت نظم و آرامش، به زورگویی تعبیر نمودهاند و گفتهاند: حاکمان آن در کسب شهرت با یکدیگر رقابت داشتند و در احداث کاخهای باشکوه و دربارهای مجلل بر یکدیگر پیشی میگرفتند.
برخی مؤلفان معاصر هم که به معرفی این دولت پرداختهاند، یا از برخی نویسندگان مغرض مـتأثر بودهاند یا اینکه آن همه تلاشهای سترگ آل بویه را در ترویج برخی مراسم شیعیان، که خود تفرقهانگیز بود، خلاصه کردهاند!اما بررسیهای تاریخی و قرائن متعدد گواه است که عصر آل بویه از درخشانترین اعصار تمدن اسلامی است و فرمانروایان این سلسله، که ارادت خود را به خاندان طهارت، با معرفت و بصیرت توأم نموده بودند، ضمن زمینهسازی برای تدوین میراث علمی و آموزههای اهل بیت: توسط دانشمندان شیعه، در عمران و آبادانی و توسعه اعتاب مقدس اهتمام ورزیدند و چون شیعه تا آن زمان بر اثر فشار سیاسی حاکمان عصر اجازه نداشت مراسم و شعائر خود را برگزار کند، موانع آنان را برای آشکار نمودن سنتها و آئین خود از میان برداشت.