Abstract:
هدف از این مطالعه تعیین اثربخشی برنامة آموزش نظامدار فرزندپروری (استپ) کارآمد بر استرس
والدگری, تنظیم هیجان و انعطاف پذیری شناختی مادران نوجوان پسر بود. روش: روش پژوهش نیمه-
آزمایشی با گروه گواه و طرح پیشآزمون» پسآزمون با پیگیری دو ماهه و جامعة آماری ۱۳۳ مادر دارای
نوجوان پسر ۱۳ تا ۱۸ ساله مراجعهکننده به مرکز مشاورة یارستان شهر اصفهان در سال ۱۳۹۸ بود. ابتدا
مادران به پرسشنامة استرس والدگری آبیدین (۱۹۸۳) پاسخ دادند. ۸۷ مادر دارای استرس بالای والدگری
تشخیص داده شدند. از بین آنها ۴۰ مادر که واجد ملاکهای ورود بودند بهصورت تصادفی در گروه
آزمایش و گواه (در هر گروه ۲۰ نفر) جایگزین شدند و پرسشنامههای استرس والدگری آبیدین (۱۹۹۰)»
دشواری نظمدهی هیجانی گارنفسکی (۲۰۰۱) و انعطاف پذیری شناختی دنیس و وندروال (۲۰۱۰) را در
سه مرحله تکمیل کردند. آموزش نظامدار فرزندپروری کارآمد بر استرس والدگری آدلر-درایکورس
(۲۰۰۴) به گروه آزمایش در هشت جلسه ۰٩ دقیقهای یکبار در هفته ارائه و دادهها با استفاده از تحلیل
واریانس مختلط با اندازهگیری مکرر تحلیل شد. یافتهها: نتایج حاکی از تاثیر برنامة آموزش والدین بر
استرس والدگری (۹/۸۷ - ۳-۰/۰۰۳)» تنظیم هیجانی (۹/۳۹ -p -۰0,400F ) و انعطاف پذیری شناختی
(۹/۶۸ -۳ p-۰/۰۰۴) در مرحلة پسآزمون و پایداری این تاثیر در مرحلة پیگیری بود. نتیجهگیری: از
آنجایی که آموزش این برنامه با اصلاح روابط مادران با پسران نوجوانشان» استرس والدگری را کاهش و
تنظیم هیجانی و انعطافپذیری شناختی آنها را ارتقاء میدهد. بنابراین برای پیشگیری و یا رفع تعارض
بین والدین و پسران نوجوان میتوان از آن استفاده کرد.
Aim: The purpose of this study was to determine the effectiveness of STEP
program on parenting stress, emotion regulation and cognitive flexibility in mothers of male adolescents in Isfahan. Method: The research method was quasi-experimental, pretest-posttest and two-month follow-up with experimental and control groups. Statistical population consisted of 123 mothers of 12- to 18-year-old male adolescents whom were referred to Yarestan Counseling Center in Isfahan in 2019. Tools: Tools were Abedin Parenting Stress Questionnaire (1990), Garnefsky's Difficulty of Emotion Regulation (2001), and Dennis and Wenderval's (2010) Cognitive Flexibility Questionnaire. 87 mothers with high parenting stress were screened and 40 mothers who met entrance criteria were randomly assigned in experimental group and control group (20 mothers each). Participants in both groups completed all of the questionnaires in three stages. The experimental group received eight session of 90-minute step-by-step training once a week. Data were analyzed using mixed ANOVA with repeated measures. Results: Results indicated that the intervention was effective on parenting stress (F = 9.87, P = 0.003), emotion regulation (F = 9.39, P = 0.004) and cognitive flexibility (F = 9.68). (P = 0.004). The effect remained stable at the follow-up stage. Conclusion: Training this program reforms mothers’ relationship with their male adolescents which leads to parental stress reduction and improves emotion regulation and cognitive flexibility. Therefore, it is an effective method to prevent or resolve the conflicts between parents and male adolescent.
Machine summary:
دانشيار گروه روانشناسي، واحد اصفهان (خوراسگان )، دانشگاه آزاد اسلامي، اصفهان ، ايران چکيده هدف : هدف از اين مطالعه تعيين اثربخشي برنامۀ آموزش نظامدار فرزندپروري (استپ ) کارآمد بر استرس والدگري، تنظيم هيجان و انعطاف پذيري شناختي مادران نوجوان پسر بود.
نتيجه گيري: از آنجاييکه آموزش اين برنامه با اصلاح روابط مادران با پسران نوجوان شان ، استرس والدگري را کاهش و تنظيم هيجاني و انعطاف پذيري شناختي آن ها را ارتقاء ميدهد، بنابراين براي پيشگيري و يا رفع تعارض بين والدين و پسران نوجوان مي توان از آن استفاده کرد.
خلأ پژوهشي حاضر را نيز ميتوان در اين نکته بررسي نمود که با توجه به اهميت نقش والدين و شيوة تعاملي آن ها در کاهش مشکلات هيجاني و رفتاري نوجوانان امروزي، تاکنون در پژوهشي به بررسي اثربخشي برنامۀ آموزش نظام دار فرزندپروري بر استرس والدگري، تنظيم هيجاني و انعطاف پذيري شناختي مادران داراي نوجوان پسر پرداخته نشده است .
لذا با استناد به يافته ها و ادبيات پژوهش و اهميت بررسي علمي بيشتر، اين پژوهش با هدف تعيين تأثير روش استپ بر کاهش استرس والدگري و بهبود خودتنظيمي هيجاني و انعطاف پذيري شناختي مادران داراي فرزند نوجوان و در راستاي آزمون فرضيه هاي زير اجرا شد: ١.
٨٩ بحث و نتيجه گيري اين پژوهش به منظور اثربخشي برنامۀ آموزش نظامدار فرزندپروري کارآمد بر استرس والدگري و تنظيم هيجان و انعطاف پذيري مادران داراي پسران نوجوان انجام شد.
همچنين نتايج اين مطالعه نشان داد که برنامۀ آموزشي نظامدار فرزندپروري آدلر-درايکورس بر تنظيم هيجان و انعطاف پذيري شناختي در مادران گروه آزمايش نيز مؤثر بوده است .