Abstract:
آثار نمایشی کودک و نوجوان، بهویژه وقتی پدیدآورندگان آنها در تعاملی بینامتنی با متون کهن، عناصر ساختاری مهمی از قبیل زمان، مکان، شخصیتهای داستانی، پیرنگ و گاه حتی همهی پیکرهی داستانی را دستمایهی کار خود قرار میدهند، گذشته از فراهمآوردن زمینهی سرگرمی و تفریح و تخلیهی روانی، از سویی کارکرد آموزشی دارد و از دیگرسو بستر مناسبی است برای انتقال میراث نیاکان ما (سنتها، آیینها، دین و مذهب، سیاست و هنجارهای اجتماعی و اخلاقی جامعه) به آگاهی نسل امروز. یکی از این آبشخورهای برجسته، اسطوره و روایتهای اسطورهای است که همواره به اشکال مختلف در آیینها، باورها و متون ادبی و هنری از جمله داستانها، نمایشنامهها و فیلمنامهها بازتاب یافته است. در این جستار با بهرهگیری از نظریهی ترامتنیت ژرار ژنه، بهویژه بیشمتنیت او و بهشیوهی توصیفیتحلیلی، چگونگی بازآفرینی اسطورهی باران در نمایشنامهی تشتر نگهبان باران نوشتهی آتسا شاملو بررسی شده است. از مهمترین یافتههای پژوهش حاضر میتوان به این نمونهها اشاره کرد: نمایشنامهی تشتر نگهبان باران در همهی مراحل پنجگانهی ترامتنیت (بینامتنیت، سرمتنیت، پیرامتنیت، فرامتنیت و بیشمتنیت) کاملا متاثر از اسطورهی باران بوده است. نویسنده، در بخش بیشمتنیت بیشترین تاثیر را از اسطورهی باران پذیرفته است، یعنی هم از همانگونگی بهره برده و هم از تراگونگی. در واقع تاثیر او از اسطورهی باران و تغییردادن (تراگونگی) آن متناسب با حالوهوای مخاطب، باعث شده تا بتواند اثری جذاب برای کودکان و نوجوانان خلق کند. همچنین نویسنده در پیرامتنیت آستانههایی را برای متن خود قرار داده است که با شناخت آنها درک متن برای مخاطب آسانتر میشود. بنابراین بدونشک اسطورهی باران از پیشمتنهای اصلی در خلق این اثر بوده است.
Apart from being a means of entertainment and psychological drain, the dramatic works for children serve, on the one hand, as educational tools and, on the other, as a smooth path to pass the legacy of the past (traditions, rites, religion, politics, and the socio-ethical norms of society) over to the consciousness of the current generation, especially when the authors of the works draw on such important structural elements as time, place, plot, characters and, in times, even, the integrity of a story in an intertextual interaction with ancient texts. significant instances are myth and mythical narratives reflected always in various forms including stories, dramas and screenplays. Using Genette’s transtextuality theory, especially hypertextuality, in a descriptive-analytic fashion, the way in which Atosa Shamloo’s drama “Teshtar, the Guardian of Rain” is recreated comes under scrutiny. The most importantly results revealed are as follows: Teshtar, the Guardian of Rain has been fully affected by the “Myth of Rain” in terms of all five types of transtextuality (i.e. intertextuality, arcitextuality, paratextuality, metatextuality and hypertextuality). Intertextuality considered, the author has been mostly under the influence of the Myth of Rain. In other words, she has utilized both imitation and transformation. In Fact, her affectedness and making changes (transformation) in the original in harmony with the mood of audiences have produced a beautiful attractive work for children. In addition, the writer has placed paratextual thresholds within her text making it easier to understand the text when recognized. Doubtlessly, the Myth of Rain has, hence, been a prime pre-text in the production of the work.
Machine summary:
خوانش بينامتني اسطوره در نمايشنامه ي تشتر نگهبان باران ابراهيم محمدي اکبر شايان سرشت عفت فارغ چکيده آثار نمايشي کودک و نوجوان ، به ويژه وقتي پديدآورندگان آن ها در تعاملي بينامتني با متون کهن ، عناصر ساختاري مهمي از قبيل زمان ، مکان ، شخصيت هاي داستاني، پيرنگ و گاه حتي همه ي پيکره ي داستاني را دست مايه ي کار خود قرار ميدهند، گذشته از فراهم آوردن زمينه ي سرگرمي و تفريح و تخليه ي رواني، از سويي کارکرد آموزشي دارد و از ديگرسو بستر مناسبي است براي انتقال ميراث نياکان ما (سنت ها، آيين ها، دين و مذهب ، سياست و هنجارهاي اجتماعي و اخلاقي جامعه ) به آگاهي نسل امروز.
در اين جستار با بهره گيري از نظريه ي ترامتنيت ژرار ژنه ، به ويژه بيش متنيت او و به شيوه ي توصيفيتحليلي، چگونگي بازآفريني اسطوره ي باران در نمايشنامه ي تشتر نگهبان باران نوشته ي آتسا شاملو بررسي شده است .
از مهم ترين يافته هاي پژوهش حاضر ميتوان به اين نمونه ها اشاره کرد: نمايشنامه ي تشتر نگهبان باران در همه ي مراحل پنج گانه ي ترامتنيت (بينامتنيت ، سرمتنيت ، پيرامتنيت ، فرامتنيت و بيش متنيت ) کاملا متأثر از اسطوره ي باران بوده است .
در اين پژوهش سعي شده است با بهره گيري از نظريه ي ترامتنيت ژنه ، به ويژه بيش متنيت او، به شيوه ي توصيفيتحليلي چگونگي بازآفريني اسطوره ي باران در نمايشنامه ي تشتر نگهبان باران نوشته ي آتسا شاملو بررسي و به اين پرسش ها پاسخ داده شود: ١.