Abstract:
شعرا و نویسندگان برای توانمندسازی و غنابخشی به مضامین شعری و تبیین دیدگاه های خود، خواه و ناخواه از متون پیشین به شیوه های گوناگون لفظی و معنوی، دانسته و نادانسته بهره می برند که امروز آن را روش بینامتنی می نامند. بینامتنیت یک نظریۀ نوین در مطالعات نقد ادبی است. براساس نظریۀ بینامتنیت هیچ اثری مستقل و خودساخته مولف خود نیست بلکه از متون پیشین بهره برده است و هر متنی ازدل متن های پیشین به وجود می آید و معنا در بافتی بینامتنی با ارجاع از متنی به متن دیگر شکل می گیرد به گونه ای که خواننده را در درک عمیق تر و فهم بهتر یک متن کمک می کند. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط بینامتنی میان غزلیات حافظ و مولاناست که با استفاده از روش تحقیق کتابخانه ای و تحلیلی_ توصیفی به بررسی نشانه های بینامتنی موجود در غزلیات دو شاعر پرداخته می شود. مطالعات نشان می دهد که حافظ از جمله شاعرانی است که با استفاده از آثار پیشینیان و تصرف های هنرمندانه توانسته آنها را به نحوی شیرین تر و موجزتر بیان کند. در این زمینه بیشترین بهره را بعد از منابع دینی از منابع عرفانی پیش از خود برده است. یکی از این منابع عرفانی، آثار مولوی به ویژه غزلیات شمس است و یافته های تحقیق بیانگر رابطه بینامتنی شعری این دو شاعر است.
Poets and writers for empowering and enrichment of poems and for stating their view points,they use olden texts in different style of literal or figurative language which today is called intertexual, intertexual is a new theory in texual critic studies.According to intertexual theory, not any piece of writing is independent and self-made of any writer because any text has used preceding texts and it has been arisen inly from previous texts and contributes coming texts and meaning intertexual text evolves in different texts.Therfore, it helps the reader in deeper comprehension and better understanding of a text. the aim of this study is investigating the relationship of intertextual between lyrics of Hafiz and Romi which is expressing library and Analytica descriptive method for investigating the symbols of intertextualinvolving inliric two poets. studies show that hafiz is a poet who by using the works of the antecedents and by artistic repossessions has expressed them sweeter, more pleasant and conciser. In this field he has used mostly religious and theosophical sources. One of these theosophical sources Romi`s works especially lyrics of shams. subject matter and the results showed the existence of intertextual relationship in the poems of these to poets.
Machine summary:
براساس نظريۀ بينامتنيت هيچ اثري مستقل و خودساخته مولف خود نيست بلکه از متون پيشين بهره برده است و هر متني ازدل متن هاي پيشين به وجود ميآيد و معنا در بافتي بينامتني با ارجاع از متني به متن ديگر شکل ميگيرد به گونه اي که خواننده را در درک عميق تر و فهم بهتر يک متن کمک ميکند.
در پژوهش پيش رو ضمن بررسي موضوع بينامتيت از جنبه هاي گوناگون به شرح مختصري از زندگي و غزل مولانا و حافظ پرداخته خواهد شد سپس با آوردن شواهد شعري و تحليل و تفسير آنها که بيانگر وجود نشانه هايي از رابطه بينامتنيت ديوان حافظ از غزليات مولوي است ، بحث و بررسي خواهد شد.
همايون جمشيديان (١٣٩٣) مقالۀ «تحليل غزلي از مولوي بر مبناي رويکرد بينامتني به قرآن » حسين آقاحسيني و زهرا معينيفرد(١٣٨٩) مقالۀ «خوانش هرمنوتيکي– بينامتني بيتي از ديوان حافظ بر مبناي نظريۀ بينامتني مايکل ريفاتر» رمزگشا بودن تحليل بينامتني در آثاري مثل غزليات حافظ که اساس آن بر ابهام بنا شده نگارندگان مقاله را به ضرورت بررسي چنين موضوعي تحريض نموده است .
ک: حافظ ،١٣٧٩ :٥٩) اين موضوع در متن پسين در يک بيت از مولوي بيانگر همين نظر است که حافظ با تغييرات و دگرگوني يا جانشيني بعضي الفاظ به شکلي ديگر به آن اشاره دارد.
Hafez, Shamsuddin Mohammad (1980) Divan, edited by Parviz Natel Khanlari, Tehran: Iran Culture Foundation Publications.
Hafez, Shamsuddin Mohammad (2001) Description of lyric poems, Khalil Khatib Rahbar, Tehran: Safia Ali Shah.