Abstract:
تشکیل حکومت و مسئله ولایت فقیه یک مسئله فقهی و یا کلامی جدید نیست. بلکه مسئلهای است که فقهای نامدار شیعه از شیخ مفید تا فقهای معاصر در آثار خود مطرح نمودهاند.جمعی از فرزانگان عرصه فقاهت آن از بدیهیات فقه شیعه دانسته و کثیری از فقها ادعای اجماع بر ثبوت آن نموده و برخی دیگر به معروف و یا مشهور بود ن و یا بیاشکال بودن آن تأکید ورزیدهاند. به اعتراف تاریخ امام خمینی(ره) تنها فقیه و عالم شیعهای است که اندیشه حکومت اسلامی و ولایت فقیه را به شکل گسترده مورد مطالعه قرار داده و برای اثبات آن به تلفیق عقل و نقل تمسک جسته است و در نهایت این مسئله را هم از جنبه نظری و هم از جنبه عملی وارد عرصه اجتماع نموده است.بدین منظور نگارنده در این مقاله با عنوان مبانی تشکیل حکومت با رویکرد به دیدگاه امام خمینی(ره) در صدد بیان نظریه این عالم ربانی در خصوص این مسئله بوده و در ادامه نحوه نگرش مردم به ولایت فقیه در طول تاریخ و در نهایت جایگاه و نقش مردم درحکومت اسلامی رااز دیدگاه ایشان مورد مطالعه و بررسی قرار داده است.روش تحقیق در این مقاله توصیفی ـ تحلیلی با مراجعه به اسناد و مدارک موجود در کتابخانه ها خصوصاً آثار باقیمانده از امام(ره) میباشد.
Forming government or the issue of leadering the Islamic society is not a new religious issue. But it’s an issue which popular religious Jurists from Sheikh Mofid to Contemporary ones have mentioned it in their Compilation. Some of famous religious jurists have called this issue among Axioms of Shi’a sect and others have claimed on its proof, the others have emphasized on its popularity or faultlessness. On the base of history, Imam Khomeini is the only Shia religious jurist who has studied the issue of Islamic government and leadering Islamic society comprehensively. And to prove it has combined both logic and quotes aspects and has studied it both in theoretical and practical aspect. In this regard, the author in this article, aims to express Imam Khomeini’s point of view on this issue on the base of his approach and then expressing the approach of peoples to religious jurist during the history and finally has studied the role of people in Islamic government on the base of Imam Khomeini’s point of view. Method of research in this article is descriptive – analysis referring to available documents in in libraries especially Imam Khomeini’s left compilations.
Machine summary:
به اعتراف تاريخ امام خميني(ره ) تنها فقيه و عالم شيعه اي است که انديشه حکومت اسلامي و ولايت فقيه را به شکل گسترده مورد مطالعه قرار داده و براي اثبات آن به تلفيق عقل و نقل تمسک جسته است و در نهايت اين مسئله را هم از جنبه نظري و هم از جنبه عملي وارد عرصه اجتماع نموده است .
بدين منظور نگارنده در اين مقاله با عنوان مباني تشکيل حکومت با رويکرد به ديدگاه امام خميني(ره ) در صدد بيان نظريه اين عالم رباني در خصوص اين مسئله بوده و در ادامه نحوه نگرش مردم به ولايت فقيه در طول تاريخ و در نهايت جايگاه و نقش مردم درحکومت اسلامي رااز ديدگاه ايشان مورد مطالعه و بررسي قرار داده است .
» (خميني، ١٣٥٦: ص ٩) ٢- پيشينه ولايت فقيه از منظر فقيهان و امام خميني(ره ) پيشينه بحث پيرامون مسئله «ولايت »٢ از دوراني آغاز ميگردد که فقه ٣ شيعه از حالت پراکندگي به صورت تبويب و ترتيب درآمد و احکام مربوط به هر باب در جاي مناسب ١ حکومت اسلامي در همه اعصار به معناي حکومت قانون است .
امام خميني(ره ) احياگر انديشه حکومت اسلامي است و تنها فقيه و عالم شيعي است که پس از پيامبر(ص ) و حضرت علي(ع ) تاکنون حکومت به معناي وسيع آن را برپا کرد و مسئله ولايت فقيه را از احکام اوليه و قطعيه شمرد ( روحاني، ١٣٩٠: ص ٤٧) که صرف «تصور آن سبب تصديق » ميشود و «چندان نياز به برهان ندارد» ( خميني، ١٣٥٦: ص ٥) با اين همه اين مسئله را با دلايل عقلي و قرآني و روايي مورد تأييد و تأکيد قرار داده و به شرح و توضيح آن پرداخته است .