Abstract:
مردم کوفه پس از آنکه مطلع شدند امام حسین(ع) از بیعت با یزید امتناع و به مکه هجرت کرده است، بارها نامههای بسیاری را برای آن حضرت فرستادند و او را به کوفه دعوت کردند. درباره آمار این نامهها در منابع متأخر اشتباهاتی صورت گرفته و مبالغه شدهاست. تحقیق حاضر با رویکرد تاریخی و روش توصیفی- تحلیلی به بررسی این پرسش پرداخته که شمار نامههای کوفیان به امام حسین(ع) چه تعداد بودهاست؟ یافتههای تحقیق بیانگر آن است که شمار نامهها بر اساس منابع متقدم تا قرن ششم هجری، حدود 150 نامه یا کمی بیشتر از آن بودهاست؛ اما در قرن هفتم هجری، ابن نمای حلی و سید بنطاووس آمار نامهها را به دوازده هزار رساندهاند. در دورههای بعد برخی نویسندگان رقم نامهها را به هجده هزار رساندهاند. تأمل در آمار دوازده هزار و هجده هزار نامه و آمار بیعتکنندگان کوفه با حضرت مسلم که دوازده هزار و یا هجده هزار نفر بودند، این احتمال را تقویت میکند که بین این دو خلط و اشتباه صورت گرفته است؛ چرا که فرستادن این حجم از نامه، معقول به نظر نمیرسد.
After the Kufans learned that Imam al-Husayn refused to recognize Yazid and left Medina for Mecca, they started writing numerous letters and sent them to him via various couriers. However, there has occured several mistakes in the number of the letters. Based on the earliest accounts written up to the 6th/ 13th century, the number was around 150 letters. However, in the 7th/ 14th century, Ibn Nima al-Hilli and Sayyid b. Tawus raise its number to 12,000, and the recent works raise it to 18,000. Comparing and focusing in the number of those who paid an oath of allegiance to Muslim b. `Aqil, who were recorded to be ranging from 12,000 to 18,000, on the one hand, and the letters dispatched, on the other hand, it suggests that there might have occured some mistakes in recording this statistics. This is because sending such a huge number of letters at that time seem rather implausible
Machine summary:
تحقیق حاضر با رویکرد تاریخی و روش توصیفی- تحلیلی به بررسی این پرسش پرداخته که شمار نامههای کوفیان به امام حسین علیه السلام چه تعداد بودهاست؟ یافتههای تحقیق بیانگر آن است که شمار نامهها بر اساس منابع متقدم تا قرن ششم هجری، حدود 150 نامه یا کمی بیشتر از آن بودهاست؛ اما در قرن هفتم هجری، ابن نمای حلی و سید بنطاووس آمار نامهها را به دوازده هزار رساندهاند.
آنان دو روز بعد حدود 50 تا 150 نامه دیگر را توسط قَیس بن مُسهِر صَیداوی و عبدالرحمان بن عبدالله اَرحبی و عُماره بن عُبید سَلولی بهسوی امام علیه السلام فرستادند (بَلاذُری، 1417: 3/370؛ دینوری، 1373: 229؛ طبری، 1387: 5/352؛ ابن اعثم، 1411: 5/29؛ مفید، 1413: 2/ 37-38).
نقدی بر آمار نامههای کوفیان در ارزیابی آمار و ارقام ذکر شده، باید گفت اگرچه نامههای زیادی از سوی مردم کوفه برای امام علیه السلام رسیده بود، چنانکه در بعضی منابع آمده که حضرت خورجینی از نامههای کوفیان را با خود حمل میکرد و در مسیر راه وقتی با سپاه حُرّ بن یزید ریاحی مواجه شد، آن را بازکرده، به آنان نشان داد و آمدنش را به این نامهها استناد کرد (بَلاذُری، 1417: 3 در تاریخ طبری که «ثلاثه و خمسین صحیفه» نوشته شده نیز احتمال میرود که اصلش «مأئه و خمسین صحیفه» بوده و در اثر نسخهبرداری اشتباه صورت گرفته است (نک.
/ 380؛ طبری، 1387: 5/ 402؛ ابن اعثم، 1411: 5/78؛ مفید، 1413: 2/ 80)؛ اما آمار دوازده هزار و هجده هزار نامه، شاید نوعی مبالغه برای تأکید دعوت کوفیان و کثرت نامههای آنان است و یا در بیان آمار آن اشتباهی صورت گرفته است.