Abstract:
خروج ایالات متحده امریکا از برجام از جمله موضوعاتی است که طی سالهای اخیر در صدر اخبار رسانهها، بهویژه مطبوعات، قرار گرفته است. پژوهش پیشِرو کوششی است در دستیابی به نحوۀ بازنمایی خروج امریکا از برجام در اخبار مطبوعات ایرانی (کیهان، رسالت، شرق و اعتماد) که با روش تحلیل گفتمان انتقادی انجام شده و مبتنی بر نظریههای گفتمان، چارچوبسازی، و بازنمایی است. یافتههای پژوهش گویای آن است که گفتمان مسلط در طیف روزنامههای اصلاحطلب در قالب «گفتمان تعامل» قابلشناسایی بوده است و این روزنامهها بر لزوم همکاری با اتحادیۀ اروپا، پایبندی ایران به تعهدات برجامی، چندجانبهگرایی و دستورکارهای دیپلماتیک متعدد در مورد کشورها تأکید کردهاند. این طیف از روزنامهها با استنادهای گوناگون به تعهد ایران به برجام و رعایت آن پرداختهاند و در مقابل از بدعهدی و نقض یکسویۀ برجام توسط امریکا سخن گفتهاند. از سوی دیگر، گفتمان غالب در متون روزنامههای اصولگرا «گفتمان مقاومت» است که با طرح دالهایی همچون نگاه به ظرفیتهای داخلی، لزوم اقدام متقابل در برابر امریکا و ایستادگی در مقابل دشمن، درصددند که این رخداد را متناسب با سیاستهای رسانهای خود بازنمایی کنند. این طیف رسانهای با برجستهکردن وجوه منفی دیگری و اشارات تاریخی راجعبه بدعهدی و دشمنی امریکا با ایران و تأکید بر مذموم بودنِ اعتماد به امریکا و نهایتاً برجستهسازی نقاط مثبت خود در جایگاه نظام جمهوری اسلامی و ملت ایران، در پی بازنمایی ایده مقاومت برای مخاطباند.
United States withdrawal from JCPOA has been one of the top headlines of the news media, specially the press, during the recent years. This research aims to study the representation of US withdrawal from JCPOA in the Iranian newspapers (Kayhan, Resalat, Shargh, and Etemad). The study has been conducted using critical discourse analysis and is based on discourse, framing and representation theories. The study results indicate that the dominant discourse in reformist newspapers is identifiable under the “interaction discourse”, and these newspapers have asserted the necessity of cooperation with the European Union, commitment to the JCPOA agreement, multilateralism, and various diplomatic agenda regarding different related countries. This range of newspapers have used various documents to refer to Iran's commitment to the nuclear deal, and in contrast, have written about the unilateral violation of the JCPOA by the United States. On the other hand, dominant discourse in fundamentalist newspapers has been identifiable under “resistance discourse” which aims to represent this event in accordance with their media policies, by emphasizing on the signs like focusing on national capacities, necessity of reciprocal action against the US and resistance against the enemy. These media seek to influence the audience and instill their intended concepts by highlighting the other party’s negative characters and referring to the history of the US disloyalty and hostility toward Iran, and insisting on despicability of reliance on the US, and finally, representing “the Idea of Resistance” for audience.
Machine summary:
از سوی دیگر، گفتمان غالب در متون روزنامه های اصولگرا «گفتمان مقاومت » است که با طرح مواردی همچون نگاه به ظرفیت های داخلی، لزوم اقدام متقابل در برابر امریکا و ایستادگی در مقابل دشمن ، درصدند که این رخداد را متناسب با سیاست های رسانه ای خود بازنمایی کنند.
«با تکیه بر برداشت شناخته شدة تحلیل گفتمان انتقادی از گفتمان ، به منزلۀ سازنده و نیز برساختۀ اجتماع »، وی مدعی است که دیالکتیک گفتمان و جامعه در عرصۀ رسانه های جمعی اهمیتی ویژه دارد، زیرا انتشار آن برای جمع گسترده ای از مخاطبان اثر سازندگی گفتمان ، یعنی قدرت آن در برساخت واقعیت را افزایش میدهد (مووتنر، به نقل از خسروی نیک ، ١٣٩٧: ٩١) فوکو٢ گفتمان ها را اعمالی میداند که به طور سیتماتیک موضوعاتی را شکل میدهند که خود سخن میگویند.
مؤلفه های اجماع و توافق در متن : یکی از گزینه ها، از سرگیری فعالیت های هسته ای با «سرعتی بیشتر» خواهد بود، ظریف در مورد پاسخ ایران به خروج احتمالی امریکا از برجام گفت گزینه های ایران آماده اجرا هستند و ما در زمانی که مناسب بدانیم ، تصمیم لازم را خواهیم گرفت ، وزیر امور خارجه ایران به سی بیاس گفت : دنیا نمیتواند از ما بخواهد به صورت یکجانبه و یک سویه توافقی را اجرا کنیم که نقض شده است ، حرف مایک پامپئو (نامزد وزارت خارجه امریکا) در جلسه استماع کنگره که گفته برنامه هسته ای ایران صلح آمیز است ، اعترافی دیرهنگام است ، اما نشان میدهد که وجود تحریم ها هیچ دلیل واقعی نداشته است .