Abstract:
زمینه و هدف: توجه به آموزههای جرم شناسانه در زمان حاضر به یک موضوع غیرقابل انکار تبدیل شده است. بالتبع در قوانین ایران نیز یافتههای جرم شناسانه متبلور گردیده است و دست آوردهای آن در متحول ساختن این قوانین تاثیر به سزایی داشته است. از جمله این حیطهها میتوان به حیطههای کاربردی اشاره نمود که یکی از انواع آن جرم شناسی پیشگیرانه است که به موجب آن، اقدامات و تدابیری مورد توجه واقع میشود که موجب پیشگیری از وقوع جرم گردد. روش: پژوهش حاضر از نظر نوع و هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی است. یافتهها: آموزههای جرم شناسی پیشگیرانه که به صورت پیشگیری وضعی و اجتماعی تقسیم میشود، در میان قوانین ایران نیز بیتاثیر از این مساله نبوده است و در طول دورههای قانونگذاری به نسبت از نتایج و دست آوردهای جرم شناسی پیشگیرانه تاثیر پذیرفته است و تعدادی از دست آوردهای جرم شناسی مذکور به صورتهای مختلفی به محدوده سیستم عدالت کیفری ایران راه یافته است و تاثیرات زیادی را از خود به جای گذاشته است؛ به نحوی که میتوان از هنجارمند شدن این تاثیرات اشاره داشت. نتایج: در قانون قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392 توجه بیشتری از طرف مقنن به دست آوردهای جرم شناسی پیشگیرانه صورت گرفته است و از جلوه های آن در زمینه تبلور پیشگیری وضعی و به متن قانون در آمدن آموزههای آن میتوان به تدابیر حمایت از شاهد یا مطلع، پیشگیری از آسیب رسیدن به افراد و دلایل اثبات جرم، کنترل نمودن مبادی ورودی و خروجی جهت قاچاق کالا، ممنوعیت تصویربرداری و ضبط صدا از جلسه دادگاه، نظارت بر ضابطین به وسیله دادستان، تفکیک زندانیان و حمایت اقتصادی در مراحل دادرسی از فرد بزه دیده اشاره داشت و هم چنین جلوههای آموزههای پیشگیری اجتماعی جامعه مدار و رشد مدار در قانون آیین دادرسی کیفری نیز تبلور داشته است.
Field and Aims: Paying attention to criminological teachings has become an undeniable issue at the present time. Consequently, criminological findings have crystallized in Iran's laws, and its achievements have had a significant impact on transforming these laws. Among these areas, we can mention practical areas, one of which is preventive criminology, whereby actions and measures are taken into account to prevent the occurrence of crime.Method: The current research is applied in terms of type and purpose, and descriptive in terms of nature and method, and the collection of information was done through document review and data collection.Findings: The doctrines of preventive criminology, which are divided into situational and social prevention, have not been unaffected by this issue among the laws of Iran, and during the legislative periods, they have been influenced by the results and achievements of preventive criminology And a number of the aforementioned criminological achievements have reached the scope of Iran's criminal justice system in different ways and have left many effects; In a way, we can refer to the normalization of these effects.Conclusion: In the law of criminal procedure approved in 1392, more attention has been paid by the legislator to preventive criminology And its effects in the field of situational prevention and its doctrines in the text of the law can be measures to protect witnesses or informants, prevent harm to people and evidence of crime, control entry and exit points for smuggling. Kala, the prohibition of filming and audio recording of the court session, supervision of bailiffs by the prosecutor, segregation of prisoners and economic support of the victimized person in the proceedings And also, the effects of community-oriented and growth-oriented social prevention teachings have crystallized in the criminal procedure law.
Machine summary:
نتايج : در قانون قانون آئين دادرسي کيفري مصوب ١٣٩٢ توجه بيشـتري از طـرف مقـنن بـه دسـت آوردهـاي جـرم شناسي پيشگيرانه صورت گرفته است و از جلوه هاي آن در زمينه تبلور پيشگيري وضـعي و بـه مـتن قـانون در آمـدن آموزه هاي آن ميتوان به تدابير حمايت از شاهد يا مطلع ، پيشگيري از آسيب رسيدن به افـراد و دلايـل اثبـات جـرم ، کنترل نمودن مبادي ورودي و خروجي جهت قاچاق کالا، ممنوعيت تصويربرداري و ضـبط صـدا از جلسـه دادگـاه ، نظارت بر ضابطين به وسيله دادستان ، تفکيک زندانيان و حمايت اقتصادي در مراحل دادرسي از فرد بزه ديـده اشـاره داشت و هم چنين جلوه هاي آموزه هاي پيشگيري اجتماعي جامعه مدار و رشد مدار در قانون آيين دادرسـي کيفـري نيز تبلور داشته است .
بـا وجـود پيچيـدگي انحـراف هـا و ناهنجـاري هـاي اجتمـاعي و عوامـل گوناگون بيروني و دروني در رويـه ارتکـاب جـرم و اثربخشـي آنـان فرآينـد ذهنـي و عينـي رفتـار مجرمانه در زمره تقويت استعدادهاي جنايي مرتکب تسهيل فرآيند از قوه بـه فعليـت درآمـدن اراده مجرمانه و شرايط مادي ارتکاب جرم ، نيازمند مبارزه ايي کنشي، مدبرانه و چندين وجهي مي باشـد که از تمام دست آوردهاي علوم مشـخص ابزارهـا و نهادهـاي اجتمـاعي بهـره منـد گرديـده اسـت (مهدوي، ١٣٩٢: ٣٩٥)، به نظر ميآيد که قانون آئين دادرسي کيفري تا اندازه زيادي از يافتـه هـاي جرم شناسي پيشگيرانه بدون بهره نمانده است و به صورت هاي مختلف ، آموزه هاي جـرم شناسـانه را مـدنظر قـرار داده اسـت تـا در حيطـه آن هنجارمنـد شـدن ايـن يافتـه هـا فـراهم گـردد زيـرا کـه هنجارمندشدن يا به متن قانون درآمدن آمـوزه هـاي جـرم شناسـانه ، داراي کاربردهـاي گونـاگوني است که در مباحث ذيل به آن ها پرداخته ميشود.