Abstract:
این مقاله تحقیقی است برای یافتن اطلاعاتی درباره بازار،معماری و محل قرارگیری آن در شهرها،نقشهای اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی،ارتباط انداموار آن با مسجد، آداب بازار و برخی نکات دیگر.این مجموعه اطلاعات براساس دو کتاب«سفرنامه ناصر خسرو»و«احسن التقاسیم مقدسی»شامل بازارهای تعداد بیشماری از شهرهای کشورهای مختلف اسلامی در سدههای چهار و پنج هـ.ق است.
Machine summary:
"بازار در سفرنامه ناصر خسرو و احسن التقاسیم مقدسی مینو امیر قاسمی*چکیده این مقاله تحقیقی است برای یافتن اطلاعاتی درباره بازار،معماری و محل قرارگیری آن در شهرها،نقشهای اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی،ارتباط انداموار آن با مسجد، آداب بازار و برخی نکات دیگر.
این نکته از آنجا استنباط میشود که مقدسی و ناصر خسرو به بازارهایی که مسقف هستند،به صراحت اشاره کردهاند و همین امر بیانگر آن است که بازار تنها به مجموعهای از دکانهای سر پوشیده اطلاق نمیشده،بلکه لفظ عام برای هر مجموعه از دکانها در یک محل بوده است.
همچنین موقعیت منطقهای تمامی بازارها در شهرهای مختلف بهطور مشخص تعیین نشده است،ولی در مواردی که در زیر بدانها اشاره خواهد شد،محل بازار و جامع در مناطق گوناگون شهر ذکر شده است.
قابل ذکر است که این موضوع یعنی بنا کردن اماکن مقدس و بازار در کنار هم،تنها به دوران اسلامی یا مناطق اسلامی ارتباط پیدا نمیکند بلکه در نزد اعراب قبل از اسلام و در دو مورد دیگر که مقدسی بدانها اشاره کرده است،در سند و ایران نیز شواهدی بر اثبات این ادعا وجود دارد.
موقعیت جامع در بازار در هیچیک از دو کتاب به محل تشخیص جامع در بازار نشده است و تنها به ذکر این نکته کلی که«جامع در میان بازار است»اکتفا شده،به جز چند مورد که مقدسی بدانها اشاره کرده است و جامع را در میان بازار بزازان ذکر نموده است:«شیراز-جامع در بازار یک سویش و در بخش بزازان است(642)کول(در فارس)-جامعی آبادان در میان بزازان و قصابان و نانوایان دارد که سوی دیگرش[مانند]میدان است(644)شوشتر- جامع در بازار بزازان[در میان شهر]است(611)رافقه(ناحیه اقور)-حومه رقه است، جامع آن در میان ریختگران و جامع رقه در میان بزازان(199)عسقلان(در شام)-جامع آن در بازار بزازها..."