Abstract:
هدف از این تحقیق بررسی تاریخی و علمی روی آهارهایی است که در نسخ خطی و مینیاتورهای ایرانی بکار رفته است.براساس تحقیقات بعمل آمده بر روی رسالههای تاریخی مربوط به اواخر دورهء سلجوقیان و اوائل ایلخانیان(قرن سیزدهم)،تیموریان(قرن پانزدهم)،صفویان (قرن شانزدهم تا هیجدهم)و قاجاریه(قرن نوزدهم)،آهارهایی که در این دوران مورد استفاده قرار گرفته شده است در این مقاله معرفی شده است.
بدنبال بررسی تاریخی روی آهارهای معرفی شده در رسالههای تاریخی بر آن شدیم که حضور آهارهای ذکر شده را روی نمونههای تاریخی مورد بررسی علمی قرار دهیم.بهمین منظور آهارهای یازده نمونه تاریخی از نسخ خطی و مینیاتورهای متعلق به ایران و هند مربوط به قرن شانزدهم تا نوزدهم مورد بررسی علمی و آزمایشگاهی قرار گرفت،از 21 نوع آهاری که در رسالههای تاریخی توسط اساتید توصیه شده بود،براساس بررسی علمی و آزمایشگاهی روی نمونههای آزمایش شده، بنظر میرسد که لعاب تخم خیار بصورت رایج مورد استفاده قرار گرفته است که به روش طیف سنجی زیر قرمز تبدیل فوریه (FT-IR) در نمونهها تشخیص داده شد.
Machine summary:
"بنظر میرسد که لعاب تخم خیار بصورت رایج مورد استفاده قرار گرفته است که به روش طیف سنجی
یکی دیگر از موارد که برای آهار زدن کاغذ در ایران استفاده شده است در
انگور و دیگری خربزه بعنوان یکی از مادههای مورد استفاده در آهار معرفی شود است.
شیرهء انگور در پنج رساله تاریخی(شماره 2،3،5،8 و 9)بعنوان مادهء مورد استفاده در آهار آمده است.
در رسالهء(شمارهء 3)روش استفاده از شیرهء انگور بعنوان آهار چنین آمده است:
یکی دیگر از موارد ذکر شده در رسالههای تاریخی که اساتید بعنوان آهار کاغذ
نوعی دیگر آنکه صمغ را آب کند و کاغذ را بدان آهار کنند»«آب صمغ است دگر آخر کار این همه هست به جای آهار»سریشسریش یکی از رایجترین چسبهای گیاهی است که از دیرباز برای صحافی کتاب در
فقط در یک مأخذ«رساله در بیان طریقه ساختن مرکب الوان و کاغذ الوان»رساله (شمارهء 9)،آب مورد و آب نبات مصری بعنوان آهار معرفی شده است و توصیه شده که
به لعاب بعضی از نباتات اضافه شود و بصورت مخلوط برای آهار کاغذ استفاده گردد.
تخم مورد را بعنوان یکی از مواد آهار بکار میبرد که قبلا به آن اشاره شده است.
نمونههای شاهد و طیف نمونههای تاریخی توسط دستگاه (FT-IR) تهیه و بمنظور تشخیص نوع آهار موجود در کاغذهای نمونه مورد مقایسه قرار گرفت.
بمنظور تشخیص آهار مورد استفاده در مینیاتورهای ایرانی و نسخ خطی آزمایشات میکروشیمیایی و روش طیف سنجی زیر قرمز تبدیل فوریه (FT-IR) روی نمونههای
آهارهای تحت آزمایش لعاب تخم خیار بیشتر مورد استفاده قرار گرفته است."