Abstract:
توسعهء اطلاعات و فناوریهای ارتباطی در سالهای اخیر،با شتابی فوق العاده،روند«صنعتی» سراسر جهان را به سوی«جامعهء اطلاعاتی»کشانده است.عمیق و غیر خطی بودن این روند، در مقایسه با انقلاب صنعتی قبل،دغدغههای فرهنگی،اقتصادی،و اجتماعی بسیار فزونتری برای بشریت پدید آورده است.در این عرصه،آرشیوها-که صرفا حاوی منابع دیداری و شنیداری یا اسناد تاریخی هستند-به عنوان مخازنی کم اهمیت به شمار نمیآیند،بلکه در کانون اطلاعرسانی قرار دارند و محتوای فرهنگی را تأمین میکنند تا افراد،بتوانند از حقوقشان دفاع کنند؛آموزش را بیش از پیش رواج دهند،و فرهنگی زنده و پویا داشته باشند.در هر کشوری،گنجینهء اسناد،بخش مهمی از میراث و منابع اطلاعاتی آن کشور شمرده میشود و منابع آن،به دلیل منحصر به فرد بودن و در برداشتن اسناد مهم و فاقد جایگزین،بخشی از سرمایهء ملی محسوب میگردد.بدیهی است که این میراث،در حفظ هویتهای فرهنگی، بر قراری ارتباط میان گذشته و حال،و ترسیم آینده،از اهمیت حیاتی برخوردار است و همین امر،موجب میشود تا مسئولیتی مهم بر عهدهء دوستداران،حافظان و صاحبان این حافظهء ملی باشد.مقالهء حاضر،بر آن است تا به بررسی نقش یونسکو در حفظ میراث مستند بپردازد و برنامههائی را که تاکنون این سازمان به انجام رسانیده است،مورد مداقه قرار دهد.
Machine summary:
"بدیهی است که این میراث در حفظ هویتهای فرهنگی، برقراری ارتباط میان گذشته و حال،و ترسیم آینده،از اهمیت حیاتی بر خوردار است و همین امر،موجب میشود تا مسئولیتی مهم بر عهدهء دوستداران،حافظان و صاحبان این حافظهء ملی باشد.
برنامهء یونسکو برای حفاظت از گنجینهء مستند جهانی جنگها و شورشهای اجتماعی،و نیز کمبود شدید منابعی که به کمک آنها بتوان در حفظ و اشاعهء میراث فرهنگی ملتها کوشید،از گذشتهها وجود داشته است.
(حافظهء جهانی،7731،ص الف؛ Memory of the world,1994,P 2 این برنامه،رهیافتی نوین برای ایجاد تسهیل در حفظ میراث بشری با استفاده از فناوریهای مناسب در سطح جهان ارائه کرده است.
(Memory of the world,2000,PP 2-3) تاریخچهء حفظ میراث مستند در یونسکو در سال 3991 کار گروهی مشورتی،به منظور طراحی خطوط کلی طرح مقدماتی تأسیس گردید و طی سالهای 4991 و 5991 اجرای هفت طرح محوری آغاز شد (حافظهء جهانی،7731،ص 4)که در آنها فناوری جدید برای تکثیر متن،تصویر و صوت بر روی رسانههای دیگر به کار رفت.
نقش یونسکو در ایران کمیسیون ملی یونسکو در جمهوری اسلامی ایران،به عنوان نهاد رابط میان سازمان آموزشی،علمی و فرهنگی ملل متحد و سازمانهای داخلی،با تشکیل کار گروه ملی حافظهء جهانی،تلاش دارد تا ضمن بیان اهمیت موضوع برنامهء حافظهء جهانی با همکاری دستگاههای ذیربط، برنامههائی برای حفظ میراث مستند کشور،تنظیم و تدوین گردد.
به سبب آنچه مورد اشاره قرار گرفت،یونسکو برنامهء خاصی برای حفاظت از گنجینهء مستند جهانی ضروری دانست و برنامهای بین المللی با عنوان«حافظه یا یادمان جهانی»،به منظور آسان سازی حفاظت از میراث بشری، با استفاده از فناوریهای مناسب،در سطح جهان به مورد اجرا گذاشت."