Abstract:
یکی از مهمترین چالشهای فراروی دولتها در قرن بیست و یکم، بحرانهای زیست محیطی است. به همین دلیل دولتها می-کوشند تا با اتخاد سیاستها و برنامه های مختلف، بر مشکلات زیست محیطی از جمله آلودگی هوا فائق آیند. افزایش مصرف بی رویه سوختهای فسیلی نه تنها تحدیدی برای مصرف آینده آنهاست، بلکه آثار منفی زیست محیطی آنها نیز به عنوان مقوله مهم مورد توجه دولتمردان است. بر همین اساس در این مطالعه با استفاده از جدول داده – ستانده 1380 و مدل تعادل عمومی قابل محاسبه، آثار رفاهی و زیست محیطی دو سیاست وضع مالیات سبز و کاهش یارانه سوخت بررسی شده است. به این منظور با استفاده از تکنیک MCP و نرم افزار GAMS، تغییرات رفاه با و بدون لحاظ آثار زیست محیطی، تغییر در تقاضای انرژی و تغییرات سهم آلاینده CO2، NOXوCH در قالب پنج سناریوی مالیاتی ارزیابی شده اند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که با وضع مالیات بر سوخت، تقاضای واسطه ای و مصرفی سوختهای فسیلی کاهش می یابد. در همه سناریو ها با لحاظ اثر مثبت کاهش آلودگی، تغییرات رفاه مثبت است و میزان آن با افزایش نرخ مالیات افزایش می یابد. در هر دو سیاست، بالاترین نرخ رشد رفاه با درنظرگرفتن آثار زیست محیطی، نرخ مالیات 10% (سناریوی سوم) می باشد.
Machine summary:
"سهم هریک از سوختهای فسیلی در انتشار آلایندههای هوا در سال 1380(درصد) (به تصویر صفحه مراجعه شود)مأخذ:ترازنامه انرژی در سال 1380 براساس جدول 1،تغییر در میزان نشر آلایندههای مذکور را،که ناشی از تغییر درمصرف فراوردههای نفتی (?EO) و گاز طبیعی (?EG) است،میتوان به صورت زیر محاسبهنمود: (12) ?CO2-0/43?EG+0/57?EO (13) ?NO x-0/83?EO+0/17?EG (14) ?CH-0/997?EO+0/003?EG در نتیجه همان طور که در معادلات فوق آشکار است،تغییر در مصرف سوختهایفسیلی(فراوردههای نفتی و گاز طبیعی)سبب تغییر در میزان تولید آلایندههای هوا میشود.
در این مطالعه آثار رفاهی و زیست محیطی دو نوع سیاست مختلف شامل: الف)وضع مالیات سبز و ب)حذف یارانه سوختهای فسیلی مورد بررسی قرار گرفته است کهبرای هریک از سیاستهای مذکور سناریوهای مختلفی ارزیابی گردیده که نتایج آن در ادامهآمده است.
تغییرات تقاضای سوخت و آلایندههای هوا بر اثر اعمال مالیات سبز(درصد) (به تصویر صفحه مراجعه شود)مأخذ:یافتههای تحقیق از آنجا که براساس اطلاعات ماتریس SAM مطالعه(جدول 4)،بیشترین مصرف گازدر بخش تجاری و خدماتی و بیشترین مصرف فراوردههای نفتی در بخش حمل و نقل اتفاقمیافتد(به عبارتی نهاده گاز بیشتر تابع مصرف بخش تجاری و خدماتی و نهاده نفت بیشتر تابعمصرف بخش حمل و نقل است)،لذا بخشهای تجاری و خدماتی و حمل و نقل میتوانند بهترتیب با وضع مالیاتی تا نرخ 5%و 10%،مصرف بیرویه خود را با نرخی فزاینده کاهش دهند.
تغییرات رفاه بر اثر اعمال مالیات سبز(درصد) (به تصویر صفحه مراجعه شود)مأخذ:یافتههای تحقیق اگر مطلوبیت تنها تابعی از مصرف کالاها باشد(حالت اول)،براساس اطلاعات جدولمذکور،مطلوبیت کاهش مییابد،زیرا با وضع مالیات بر سوخت،قیمت سوخت افزایش و درنتیجه تقاضا و مصرف آن توسط مصرفکننده و تولیدکننده کاهش مییابد."