Abstract:
بررسی نقش الگوی بندالی در وقوع بارشهای شمالشرق ایران، هدف اصلی مطالعهی پیش رو است. برای این کار از میان داده های روزانه ی بارش 20 ایستگاه همدیدی، اقلیمی و باران سنجی منطقهی مورد مطالعه، رخدادهای بارشی با شدت متوسط و زیاد بر اساس معیار تعیین شده، بین دوره ی زمانی 11 ساله (1995- 2005) شناسایی و ویژگی های آنها در مقیاس های زمانی متفاوت بررسی شد. در ادامه با استفاده از داده های ارتفاع ژئوپتانسیل سطح 500 هکتوپاسکال، گردشهای جوی در دو مقیاس همدید و نیمکره ای، بهترتیب با دو روش چشمی و کمی شناسایی و ویژگی های آماری آنها با استفاده از روش های آماری استخراج و تجزیه و تحلیل شدند. واکاوی آماری گردشهای جوی در مقیاس همدید، بازگو کنندهی این واقعیت است که (مطابق انتظار)، تنها الگوی همدیدی همزمان با بارشهای شمالشرق کشور ـ خواه شدید و خواه متوسط ـ الگوی ناوه بادهای غربی است. نتایج حاصل از تفکیک الگوی بندالی از گردشهای جوی دیگر بر اساس روش کمی مربوطه و مطالعهی ویژگی های آماری آنها نیز، بر نقش انکارنکردنی الگوهای بندالی در ایجاد بیش از نیمی از (کمابیش 65 درصد) رخداد های بارشی منطقه (شامل بارش متوسط و شدید) از طریق تاثیر در ایجاد و مکانگزینی الگوی همدیدی یادشده تاکید دارد. از نظر توزیع مکانی، الگوی بندالی اطلس و غرب اروپا دارای بیشترین فراوانی در همزمانی با بارشهای شدید و متوسط است. از نظر توزیع زمانی نیز، عمده فعالیت الگوهای بندالی، به بارش شدید در اواخر دورهی سرد سال و فصل بهار منجر شده، در حالیکه الگوهای بندالی همزمان با بارش متوسط بهطور عمده در دورهی سرد سال رخ می دهند.
Machine summary:
"نتایج حاصل از تفکیک الگوی بندالی از گردشهای جوی دیگر براساس روش کمی مربوطه و مطالعهی ویژگیهای آماری آنها نیز،بر نقش انکار نکردنی الگوهای بندالی در ایجاد بیش از نیمی از(کمابیش 65 درصد) رخدادهای بارشی منطقه(شامل بارش متوسط و شدید)از طریق تأثیر در ایجاد و مکان گزینی الگوی همدیدی یاد شده تأکید دارد.
از آنجا که هدف این مطالعه بررسی بارش شدید و متوسط منتج از الگوهای همدیدی و بزرگ مقیاس است،معیار دیگری نیز به تعیین روزهای دارای بارش با شدت متوسط و زیاد(برای لحاظ شدن بعد مکانی مطالعات)،افزوده شده است.
یافتههای تحقیق در این مطالعه به دلیل کوتاهنویسی،چگونی شناسایی الگوی بندالی و تأثیرگذاری آن بر الگوهای همدیدی در دو رخداد 4 مارس 1996 و 27 فوریه 2003،به تربیت به عنوان نمونههای بارش شدید و متوسط مورد بررسی قرار میگیرند.
هرچند که الگوی ناوه دارای تفاوتهایی از جمله میزان عمق و نفوذ آن به عرضهای پایین،به هنگام وقوع بارشهای شدید نسبت به بارشهای متوسط است،اما این تفاوتها موضوع این مطالعه نبوده و هدف اصلی تعیین شده،بررسی نقش الگیو بندالی در شکلگیری و همچنین استقرار امواج غربی منجر به بارش روی دو استان خراسان رضوی و شمالی است.
این الگوها از جنبههای مختلف مورد ارزیابی قرار گرفتند که نتایج آن به اختصار در زیر آمده است: -فراوانی متوسط 65 درصدی الگوی بندالی در وقوع بارشهای با شدت متوسط و زیاد،نشان از آن دارد که بارش در منطقهی مورد مطالعه،بهطور عمده از طریق الگوهای ناهنجار جو شکل می گیرند."