چکیده:
اهتمام و توجه قرآن به اخلاق و تاکید پیامبران عظام و ائمه اطهار(ع) بر متخلق شدن به آن در تمامی شئون زندگی، از نقش بی بدیل اخلاق در زندگی فردی و اجتماعی انسان حکایت دارد. بر این اساس، توجه و به کارگیری آن در همه عرصه های زندگی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. کار نیز به واسطه ارتباط تنگاتنگ با اخلاق، به نتایج مطلوب و شایسته منتهی نخواهد شد مگر اینکه اصول و معیارهای اخلاقی مرتبط با آن مدنظر قرار گیرد. در این میان، عواملی هم در تقویت اتخاذ چنین رویکردی موثرند. در این مقاله سعی شده است با استناد به آیات و روایات و به ویژه با تکیه بر کلمات گهربار امام علی(ع)، این عوامل شناسایی و تجزیه و تحلیل شود.
خلاصه ماشینی:
" وﻓﺎی ﺑﻪ ﻋﻬﺪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ و رواﺑﻂ ﻣﻴﺎن ﻣـﺮدم ﺗـﺄﺛﻴﺮ زﻳـﺎدی دارد: در ﺑﻌـﺪ ﻓـﺮدی ﺑﺎﻋـﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﻓﺮد ﻋﻬﺪﻣﺪار ﻣﻮرد وﺛﻮق و اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﺮدم ﻗـﺮار ﺑﮕﻴـﺮد و ﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﻓـﺮدی ﻣﻌﺘﺒـﺮ و ﺧﻮشﻗﻮل ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد و از ﺣﺴﻦ ﺑﺮادری (آﻣﺪی، 6631: 152) و ﺻﻔﺎ و ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ دﻳﮕﺮان ﺑﺮﺧﻮردار ﺷﻮد(ﻫﻤﺎن: 252) و اﻳﻦ اﻋﺘﺒﺎر ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﺮدم ﺗﺮﺟﻴﺢ دﻫﻨـﺪ در اﻣـﻮر ﺧـﻮد، ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ او ﻣﺮاوده داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و از اﻳﻦ ﻃﺮﻳـﻖ رزق و روزی او ﮔﺴـﺘﺮش ﻳﺎﺑـﺪ؛ و در ﺑﻌـﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، ﻫﺮ اﻧﺪازه وﻓﺎی ﺑﻪ ﻋﻬﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ رﻋﺎﻳﺖ ﺷـﻮد، اﻋﺘﻤـﺎد ﺑﻴﺸـﺘﺮی اﻳﺠـﺎد ﻣـﻲﺷـﻮد و درﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺮدم اﺣﺴﺎس آراﻣﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﺎ ﺧﻴﺎل راﺣﺖﺗﺮی ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲﭘﺮدازﻧـﺪ؛ زﻳﺮا ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺳﺮﻣﺎﻳﺔ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ، اﻋﺘﻤﺎد ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﻓﺮاد اﺟﺘﻤﺎع ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ اﺳﺖ و اﺻﻮﻻ آﻧﭽﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ را از ﺻﻮرت آﺣﺎد ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺑﻴﺮون ﻣﻲ آورد و ﻫﻤﭽﻮن رﺷﺘﻪﻫﺎی زﻧﺠﻴﺮ ﺑﻪ ﻫـﻢ ﭘﻴﻮﻧـﺪ ﻣﻲدﻫﺪ، ﻫﻤﻴﻦ اﺻﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﭘﺸـﺘﻮاﻧﺔ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎی ﻫﻤﺎﻫﻨـﮓ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ و ﻫﻤﻜﺎری در ﺳﻄﺢ وﺳﻴﻊ اﺳﺖ، و ﻋﻬﺪ و ﭘﻴﻤﺎن، ﺗﺄﻛﻴﺪی ﺑﺮ ﺣﻔﻆ اﻳـﻦ ﻫﻤﺒﺴـﺘﮕﻲ و اﻋﺘﻤـﺎد ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﺳﺖ.
ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس، اﮔﺮ اﻧﺴﺎن ﺧﻮد را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ و ﺟﺎﻳﮕﺎه، ﻣﻨﺰﻟـﺖ و ارزش وﺟـﻮدی ﺧـﻮد را درک ﻛﻨﺪ و ﺑﺪاﻧﺪ آﻧﭽﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎم و ﻣﻨﺰﻟﺖ را ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﻨﺪ، ﻫﻤـﺎن ﺣﺮﻛـﺖ و ﻋﻤـﻞ ﺑﺮﻃﺒـﻖ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و دﺳﺘﻮرات اﻟﻬﻲ اﺳﺖ، رﻓﺘﺎر و ﻛﺮدار ﺧﻮد را ﺑﻪﮔﻮﻧﻪای ﺳﺎﻣﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻔـﻆ ﺟﺎﻳﮕﺎه، ﺷﺄن و ﻣﻨﺰﻟﺖ وﺟﻮدی او ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس، ﻛﺎر ﺧﻮد را ﻃﻮری اﻧﺠـﺎم ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ و اﺻﻮل اﺧﻼﻗﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ آن رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد ﭼﺮاﻛﻪ ﻣﻲداﻧﺪ ﺑﺎ ﺑﻲﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ درواﻗﻊ ﺑﻪ ﺷﺄن و ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺧﻮد ﺑﻲﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ."