چکیده:
مقاله حاضر بر آن است تا با بیان رویکردها، اندیشه ها و کنش های ژئوپلیتیکی ایران قبل و پس از انقلاب، ژئوپلیتیک جدید ایران پس از انقلاب را تبیین نماید. نگارندگان در این مقاله به دنبال این پرسش هستند که وقوع انقلاب اســـلامی چه تحولی در ساختــار ژئوپلیتیک ایران پدید آورد؟ در پاسخ با بررسی و واکاوای بنیان های اندیشه ای و عملی ساختار سیاسی جمهوری اسلامی و اصول اساسی حاکم بر سیاست خارجی کشور این فرضیه را مطرح کرده ایم که ژئوپلیتیک ایران پس از انقلاب متاثر از مفاهیم و استراتژی هایی چون صدور انقلاب، تشکیل امت واحده اسلامی، نه شرقی ـ نه غربی، آمریکا ستیزی، اسراییل ستیزی، دفاع از مظلومان و آزادیخواهان جهان، حمایت از جنبش های آزادی بخش، ام القری شدن و خروج از پیمان سنتو و ورود به پیمان عدم تعهد ماهیتی انبساطی پیدا کرده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که ژئوپلیتیک ایران در دوران پهلوی دوم به نیابت از آمریکا و متاثر از استراتژی های این کشور، ماهیتی وابسته و موقعیتی محلی داشت. در این میان وقوع انقلاب اسلامی سبب شد تا ژئوپلیتیک ایران سرشتی مستقل و ابعادی جهانی پیدا کند
خلاصه ماشینی:
نگارندگان در این مقاله به دنبال این پرسش هستند که وقوع انقلاب اســـلامی چه تحولی در ساختــار ژئوپلیتیک ایران پدید آورد؟ در پاسخ با بررسی و واکاوای بنیان های اندیشه ای و عملی ساختار سیاسی جمهوری اسلامی و اصول اساسی حاکم بر سیاست خارجی کشور این فرضیه را مطرح کرده ایم که ژئوپلیتیک ایران پس از انقلاب متاثر از مفاهیم و استراتژیهایی چون صدور انقلاب ، تشکیل امت واحده اسلامی، نه شرقی ـ نه غربی، آمریکا ستیزی، اسراییل ستیزی، دفاع از مظلومان و آزادیخواهان جهان ، حمایت از جنبش های آزادیبخش ، ام القری شدن و خروج از پیمان سنتو و ورود به پیمان عدم تعهد ماهیتی انبساطی پیدا کرده است .
رهبر جمهوری اسلامی در این دیدار به هیات نمایندگی پولیساریو اطمینان داد انقلاب ایران همواره یار و پشتیبان همه ملت های مسلمان جهان خواهد بود.
علاوه بر این در چارت تشکیلاتی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز در قسمت شرح وظایف آن به موضوع حمایت از جنبش های آزادیبخش تحت عنوان "حمایت از نهضت های رهاییبخش و حق طلبانه مستضعفین جهان تحت نظارت رهبری انقلاب و مشورت دولت " اشاره شده است (کیهان ، ١٠٦٩٩ :١٣٥٨:١).
ایران این استراتژی ژئوپلیتیکی را در قالب مفهوم صدور انقلاب و مبارزه با رژیم های سنتی خاورمیانه شروع و در قانون اساسی خود بر آن تأکید کرد.
انقلاب اسلامی سبب شد تا ایران ، که یکی از اجزای نظام ژئوپلیتیک جهانی آمریکا در منطقه خاورمیانه بود به نیرومندترین دشمن ژئوپلیتیکی این کشور تبدیل شود.