چکیده:
شناخت شرایط وقوع آغاز و خاتمه یخبندان ها به دلیل اهمیت آنها در زمینه کشاورزی و حمل و نقل جهت کاهش خسارات ضروری است. از آنجایی که استان لرستان جزء مناطق کوهستانی در منطقه زاگرس می باشد، این کوهستانی بودن در شدت وقوع یخبندان های آن اثرگذار بوده، لذا وقوع یخبندان به ویژه بروز آن در دوره سرد سال تاثیرات بسزایی درمسایل کشاورزی و حمل و نقل استان ایجاد می کند. با توجه به موضوع مقاله که هدف آن تجزیه و تحلیل یخبندان ها در استان لرستان است، بنابراین شناخت شرایط وقوع یخبندان ها، تعیین دقیق شروع و خاتمه و نیزشدت و تداوم آنها ازجمله مسایلی است که باید مورد توجه واقع گردد، تا از وارد شدن خسارات شدید به کشاورزان و همچنین فراهم نکردن امکانات لازم در جهت تسریع رفت و آمدها و کاهش اتلاف انرژی در هنگام بروز یخبندان ها جلوگیری شود. بررسی فراوانی وقوع یخبندان ها در منطقه مورد مطالعه روش رسیدن به هدف این مقاله است. برای این کار داده های حداقل روزانه دما در4 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک خرم آباد، بروجرد، ناصرالدین و الیگودرز از سال 1989 تا 1999، مورد بررسی قرار گرفتند. تاریخ وقوع یخبندان های زودرس پاییزه و دیررس بهاره در آستانه مورد نظر (صفر و کمتر از آن ) استخراج و دوره بدون یخبندان و یخبندان آنها محاسبه گردید. برای تعیین اولین و آخرین روز یخبندان، روزها بر طبق روش مرسوم، به روزهای ژولیوسی تبدیل و روی آنها تجزیه و تحلیل آماری صورت گرفت. براساس روشهای آماری معتبر ران تست و کلیموگروف - اسمیرونوف مشخص شد که توزیع نرمال نسبت به بقیه توزیع ها با سریهای موجود تناسب بیشتری دارد. لذا با به کارگیری این توزیع، تاریخ وقوع یخبندان های زودرس پاییزه و دیررس بهاره با استفاده از دوره های برگشت مختلف تعیین و محاسبه شد و منحنی آنها با استفاده از نرم افزار مطلب ترسیم شد. همچنین منحنی طول فصل رشد و فصل یخبندان در سطوح احتمالی در کلیه ایستگا ه ها ترسیم شد.
خلاصه ماشینی:
تاریخ وقوع یخبندان های زودرس پاییزه و دیررس بهاره در آستانه مورد نظر (صفر و کمتر از آن ) استخراج و دوره بدون یخبندان و یخبندان آنها محاسبه گردید.
با استفاده از یک مثال عددی برازش تاریخ های وقوع یخبندان های زودرس پاییزه و دیررس بهاره باتوزیع نرمال مورد مطالعه قرارگرفته است (١٩٨٨,Waylen).
تحقیق دیگری تحت عنوان بررسی و پیش بینی تاریخ های آغاز و خاتمه یخبندان و اثرات آن برروی جوانه زنی گندم درغرب ایران صورت گرفته است و نتایج آن نشان داده که دربخش غربی منطقه , یخبندان ها دیرتر آغاز شده و زود تر هم خاتمه می پذیرند و طول فصل رشد بیشتر و شدت یخبندان ها کمتر است .
روش استخراج داده ها به این ترتیب بود که از اول ماه اکتبر برابر با ١٠مهر شروع به کنترل دمای حداقل گردید و اولین روزی که دمای حداقل معادل آستانه مورد نظر و یا کمتر از آن بود به عنوان تاریخ شروع وقوع یخبندان درنظرگرفته شد.
به این ترتیب سری داده های تاریخ اولین و آخرین روز وقوع یخبندان ها قابل تجزیه و تحلیل آماری شدند.
بحث و نتایج با توجه به موضوع مورد مطالعه ، برای این کار دمای حداقل روزانه صفر و کمتر از آن در ٤ ایستگاه هواشناسی استان طی یک دوره آماری ١٠ ساله استخراج شد, و با استفاده از نرم افزارهای Excel,MATLAB وSPSS تجزیه و تحلیل گردید.
Frost & Freezes.
Frost/Freeze Analysis in the Southern Climate Region.