چکیده:
این مقاله رشد و گسترش واژههای اشتقاقی و «وند»های موجود در آنهـا را در کودکان دو زبانه بررسی می کند. صاحب نظـران معتقدنـد اگـر ردٔ زبـانی زبان اول و دوم به هم نزدیک باشد، سرعت یادگیری زبان دوم بیشتر اسـت . از آنجا که زبان فارسی زبانی پیوندی با رنگ ضعیفی از ترکیبی ، زبان ترکـی زبانی پیوندی و زبان عربی زبانی تصریفی است ، انتظار می رود دانـش آمـوزان ترکزبان به علت شباهت ردهشناختی زبانشان به زبان فارسی ، با بـالا رفـتن پایٔه تحصیلی واژههای اشتقاقی بیشتری را نسبت به دانش آموزان عربزبـان به کار گیرند. در بررسی واژههای تولیدی به دست آمده از طرح واژگان پایـٔ دانش آموزان یکزبانٔه فارسی و دو زبانه مشخص شـد کـه ارتبـاطی معنـادار بین رشد و گسترش واژههای اشتقاقی بـا بـالا رفـتن سـطح تحـصیلی و ردٔ زبانی زبانهای مورد بررسی وجود ندارد.
خلاصه ماشینی:
بـه همـین دلیـل انتظـار مـی رود ساخت های زبان فارسی (که از نظر رده شناختی پیوندی اند) در دانش آموزان ترک زبان نسبت به دانش آموزان عرب زبان در سطوح پایین تری از تحصیل در دورهٔ ابتدایی هویدا شود و بـر همـین اساس دانش آموزان عرب زبان به دلیل تفاوت رده ای زبانشان مـدت زمـان طـولانی تـری را بـرای یادگیری این گونه ساخت ها نیاز داشته باشند؛ زیرا بنـا بـر نظـر اودلـین (١٩٨٩) اگـر فراگیـران احــساس کننــد ســاخت هــای خاصــی در زبــان مقــصد تفــاوت زیــادی بــا زبــان مبــدأ دارد، ممکن است از بـه کـارگیری آن سـاخت هـا خـودداری کننـد.
اهداف تحقیق این پژوهش بر آن است که به بررسی ، مطالعه و تحلیل واژگان اشتقاقی و «وند»ها در سطوح مختلف تحصیلی (دوم تا پنجم ابتدایی ) دانش آموزان ایرانی عرب زبان ، ترک زبـان و فارسـی زبـان بپردازد و روند رشد آن ها را با توجه به ردهٔ زبان های ترکی و عربی بررسی کند و ارتبـاط میـزان یادگیری واژگان مشتق با ردهٔ زبانی را دریابد.
نگارنــده واژه هــای تولیــدی هــر پایــه ٔ تحــصیلی (دوم تــا پــنجم ابتــدایی ) را در هــر ســه گروه فارسی زبان ، ترک زبان و عـرب زبـان منـاطق یـاد شـده مطالعـه مـی کنـد؛ از میـان آن هـا، واژگان مشتق و «وند»ها استخراج می شوند و رشد و گسترش «وند»های هـر گـروه در سـطوح مختلف تحصیلی بررسی و مطالعه می گـردد و در نهایـت بـا توجـه بـه ردهٔ زبـانی ، گـروه هـا در پایه های مختلف دورهٔ ابتدایی با هم مقایسه و بر این اساس نظریه های بـاتلر و هاکوتـا (٢٠٠٤)، اودلین (١٩٨٩) و اینو (١٩٩٦) تأیید یا رد می شوند.