چکیده:
امیرالــشعرا شــهابالــدین عمعــق بخــارایی از شــعرای اوایــل قــرن شــشم هجــری در ماوراءالنهر است . دیوان این شاعر، نخستین بار در سـال ١٣٠٧ در چهـل و چهـار صفحه به گونه ای نابسامان و بازاری در تبریـز بـه چـاپ رسـید. پـس از ایـن چـاپ، اسـتاد سـعید نفیـسی برخـی از اشـعار ایـن شـاعر را از مجموعـه هـا و تـذکرههـای مختلـف جمـع آوری کـرد و در ٨٠٦ بیـت از سـوی کتابفروشـی فروغـی بـه چـاپ رسانید. از آنجا که هیچ نسخة مدون و معتبری به عنوان نسخة اسـاس در دسـترس ایـن مـصحح نبـوده، برخـی از ابیـات دیـوان در ایـن تـصحیح بـه گونـه ای مـبهم و تحریـف شـده، چـاپ گردیـده اسـت . نگارنـده سـعی کـرده بـا بـه دسـت آوردن یکی از نسخه های نفیس دیوان ایـن شـاعر کـه درکتابخانـة ملـی پـاریس نگهـداری می شود، برخی از تحریفات دیوان عمعق چـاپ اسـتاد نفیـسی را تـصحیح و تنقـیح کند.
خلاصه ماشینی:
"نگارنـده سـعی کـرده بـا بـه دسـت آوردن یکی از نسخه های نفیس دیوان ایـن شـاعر کـه درکتابخانـة ملـی پـاریس نگهـداری می شود، برخی از تحریفات دیوان عمعق چـاپ اسـتاد نفیـسی را تـصحیح و تنقـیح کند.
(125 از آنجا که این دیوان، بر اسـاس تـذکرههـا و کتـب تـاریخ ادبیـات فـراهم گردیـده و مـصحح نسخه های متأخر و بعضا مغلوط در دست داشته و نسخه ای معتبر و مـستند بـه عنـوان نـسخة اساس در دسترس نداشته ، بسیاری از اشعار این دیوان به صورت مبهم و تحریـف شـده در مـتن دیوان ضبط گردیده است .
علاوهبراین مجموعه ، سفینه ای در کتابخانة مجلس شورای اسلامی مکتـوب در سـدة یـازدهم هجری وجود دارد که تنها شش صفحه (٢٨٩ بیت ) از دیوان این شـاعر را دربـردارد و نویـسندة این سطور علاوه بر نسخة عکسی پاریس ، بـه ایـن نـسخه و نیـز نـسخة کتابخانـة ملـی کـه در قرن سیزدهم کتابت گردیده و آنهم هفت صفحه از اشعار این شاعر را دربردارد، مراجعـه کـرده است .
گفتنی اسـت در مـصراع دوم، در نـسخة مذکور به جای «به کردار»، «نمودار» مضبوط است «سپهر گشته نمودار گنبـدی ز رخـام» و از ویژگی های این شاعر، کاربرد آرایة ترصیع و موازنه و نیز عدم تکرار قرینه در بیت است و چنـین تکرار قرینه ای در این بیت از دیوان چاپی نیز مشهود است : شـعاعهـاش پدید آرد از زمــین یـاقــوت شــرارهــاش بـرویـانــد از زمیــن رویـن که در نسخة پاریس به جای مصراع دوم می خوانیم «شرارهاش برویاند از هوا روین »."