چکیده:
هیات ها در وهله اول فضایی قدسی محسوب می شوند که حضور در آنها واجد کارکردهای چندگانه ای برای مشارکت-کنندگان است، اما در کنار این وجه قدسی، می توان کارکردهایی اجتماعی نیز برای آن ها متصور شد. یکی از ویژگی های هیاتهای مذهبی، به عنوان مهمترین کانون برای انجام مناسک مذهبی، آمیختگی آن با حیات اجتماعی ـ فرهنگی و اخلاقی مومنان است، از این رو ابزار مهمی در جهت بازنمایی حیات مذهبی ـ فرهنگی و حتی اقتصادی آنان به شمار می-رود. وقوع انقلاب اسلامی آغاز تحول نگرشی و سبک زندگی در میان مردم بوده که فهم آنان از عناصر اصلی مناسک دینی و عزاداری را متحول و خود این مناسک را با تغییرات محتوایی و صوری بسیاری مواجه نموده است، به گونه ای که از اواخر دهه 70 اشکال جدید هیات های دینی و مداحی گسترش یافتند که ساختار و عناصر هویتی آنها با انواع سنتی تفاوت بسیار دارد. دراین پژوهش با استفاده از روش کیفی، به بررسی جلسات مذهبی زنانه اعم از جشنها و عزاداریها و جلسات قران پرداخته ایم و روند تغییر این جلسات را در دوران بعد از انقلاب تا کنون مورد تحقیق قرار داده ایم. حاصل این بررسی عبارت است از اینکه تعداد جلسات عزاداری زنانه کمتر شده، ولی تعداد جشنها به نسبت گذشته در مقایسه با عزاداریها افزایش یافته است، همچنین مباحث معرفتی بیشتر از احکام در این مجالس مطرح می شود؛ در ضمن جوانان کمتری نسبت به گذشته در این مجالس شرکت می کنند .در این میان ورود مدرنیسم به ایران و همچنین بعضی سیاستهای دولتی اثر گذار بوده اند
خلاصه ماشینی:
وقوع انقلاب اسلامی آغاز تحول نگرشی و سبک زندگی در میان مردم بوده که فهم آنان از عناصر اصلی مناسک دینی و عزاداری را متحول و خود این مناســک را با تغییرات محتوایی و صوری بســیاری مواجه نموده است ، به گونه ای که از اواخر دهۀ ٧٠ اشکال جدید هیات های دینی و مداحی گسترش یافتند که ساختار و عناصر هویتی آنها با انواع سنتی تفاوت بسیار دارد.
وقوع تحولات سیاســی و اجتماعی پس از انقلاب و جنگ از یکســو و دگرگونی های ناشی از گسترش نوگرایی سبب ایجاد تغییراتی در باورها و نگرش های دینی و اعتقادی مردم به ویژه زنان گردیده است و فهم آنان از عناصر اصلی مناسک دینی و عزاداری شان را متحول و این مناسک را با تغییرات محتوایی و صوری بسیاری مواجه کرده است ، به گونه ای که از اواخر دهۀ ٧٠ اشکال جدید هیات های دینی و مداحی گسترش یافتند که عناصر و ساختار هویتی آن ها با انواع سنتی بسیار تفاوت دارد.
ایشان خصوصیات چندی را برای این جلسات بر می شمارد و معتقد اســت این جلسات سازمان هایی عمدتا غیر حکومتی و بدون مرامنامه هستند که بطور کاملا داوطلبانه توسط زنان شکل می گیرند و این کارکردها و نقش ها را انجام می دهند: -بالا بردن سطح آگاهی زنان و حداقل آگاهی های مذهبی -کاهش فقر -پرکردن اوقات فراغت -بخشی از برنامۀ اصلی زندگی -کم کردن مشکلات مالی افراد شرکت کننده - حضور در محیطی دوستانه که منجر به حل برخی مشکلات شخصی و روانی می گردد تحقیق دیگری در خصوص "نقش و جایگاه زنان در مراسم عزاداری " در سال ١٣٨٣ توسط بهار انجام گرفته ، به مقایســۀ حضور کنونی زنان در عزاداری حسینی با گذشته ، یعنی قبل از انقلاب اسلامی پرداخته است .