چکیده:
زیباترین و دلرباترین بعد از ابعاد دین مبین اسلام، بعد اخلاقی آن است. آنجا که از فضایل اخلاقی سخن میگوید و انسانها را به تخلق به اخلاق الهی فرا میخواند. در حوزه باید و نبایدهای اخلاقی نیز مهمترین بحث، مباحثی است که جنبه اجتماعی دارد؛ چرا که این مباحث، تکالیف اخلاقی انسان را در حوزه تعاملات اجتماعی بیان و خطقرمزهای زندگی وی را در تعامل با دیگر انسانها مشخص میکند. این پژوهش اصول روابط اجتماعی را در تعاملات اجتماعی بررسیده و باید و نبایدهای این حوزه را از متن قرآن و روایات استخراج و ارائه نموده است.
خلاصه ماشینی:
"(توبه/61) در سیره تربیتی و اجتماعی ائمه هم تاریخ شاهد این مدعاست که هیچگاه سخن کسی را قطع نمیکردند (مجلسی، 1403: 49، 90) 1ـ2ـ نبایدهای این حوزه این حوزه در کنار بایدهای ذکرشده، نبایدهایی دارد که در ادامه بدانها میپردازیم: 1ـ2ـ1ـ حضور در مواضع تهمت بر مؤمن واجب است در هر حال و هرکجا از آبروی خود محافظت کند و از حضور در هر مکان و قرار گرفتن در هر شرایطی که ممکن است سبب ایجاد افکار تهمتزا درباره وی شود و به آبرویش زیان برسد، خودداری نماید؛ زیرا حاضر شدن در جاهایی که بدگمانی دیگران را تحریک میکند، موجب به گناه افتادن افراد دیگر میشود.
1ـ2ـ2ـ دروغ یکی از صفاتی که باعث از همگسیختگی و نابودی اعتماد افراد میباشد، دروغ است که در قرآن برابر با نداشتن ایمان به آیات خدا معرفی شده است: ﴿إنما یفتری الکذب الذین لایؤمنون بایات الله و أولئک هم الکاذبون﴾ (نحل/105) این آیه به خوبی بیانگر هشداری جدی برای افراد جامعه اسلامی در روابط آنهاست تا در برابر آن بیتفاوت نبوده و حساسیت کامل نشان دهند؛ چرا که داشتن چنین صفتی باعث سلب اعتماد و ایجاد عداوت و دشمنی میان افراد است؛ همچنانکه امام علی (علیه السلام) فرمودهاند: «کسی که به دروغگویی شناخته شود، اعتماد مردم به او کم میشود» (تمیمی آمدی، 1339: 5، 390) امام باقر (علیه السلام) فرمود: «خدای عز و جل برای بدی قفلهایی قرار داده و کلیدهای آنها را شراب قرار داده و دروغ از شراب بدتر است."