چکیده:
حیوانات از شگفتیهای جهان آفرینش هستند که خداوند، انسان¬ها را به تامل در آفرینش و استفاده از منافعی که در آنها قرار داده، فرامیخواند. بهرهوری از حیوانات در آیات قرآن بر دو گونه مادی و معنوی است. استفاده از پوست و پشم حیوانات در تهیه البسه، اثاث منزل و خیمه، و استفاده از شیر و گوشت آنها برای تغذیه، بهرهبرداری از فضولات آنها برای بارور کردن زمین، استفاده از قدرت بدنی آنها برای سواری، شخم و حمل و نقل و استفادههای دارویی از مهمترین بهرههای مادی حیوانات است که در قرآن بدان اشاره شده است. از سوی دیگر خداشناسی، اثبات امکان معاد، استفاده در سوگندها، تشبیهات و ضربالمثلها و داستانهای قرآنی، آزمایش انبیاء و مردم، توصیف احوال قیامت و انجام ماموریتهای الهی از جمله بهرههای معنوی حیوانات است که در قرآن مورد اشاره قرار گرفته است
خلاصه ماشینی:
"این موضوع در اندیشه و رفتار انسان از چنان جایگاهی برخوردار است که قرآن نیز آن را در سطوح خرد و کلان پذیرفته و نخست در بیانی کلی، بهرهوری انسان از طبیعت را اینچنین مطرح ساخته است: ﴿هو الذی خلق لکم ما فی الأرض جمیعا﴾ (بقره/29) 1 سپس با خرد کردن آن به نسبت میان انسان و حیوانات اشاره کرده و فرموده است: ﴿و الأنعام خلقها لکم فیها دفء و منافع و منها تأکلون﴾ (نحل/5) 2 (نظری توکلی، 1388: 71) هرچند این دو اصل بر آفرینش هدفمند هستی و موجودات آن برای انسان دلالت دارند، اما برای تبیین رابطه میان انسان و حیوان، با چند مسئلۀ مهم و اساسی دیگر روبهرو هستیم: او خدایی است که همه آنچه را (از نعمتها) در زمین وجود دارد، برای شما آفرید.
(طباطبایی، 1417: 12، 313؛ شبر، 1412: 1، 274؛ طبرسی، 1377: 6، 581؛ فخررازی، 1420: 20، 253؛ زمخشری، 1407: 2، 625) 2ـ1ـ2ـ استفاده از شیر حیوانات از دیگر منافعی که خداوند برای انسان در حیوانات قرار داده است، شیری گوارا است که درباره آن میفرماید: ﴿و إن لکم فی الأنعام لعبرة نسقیکم مما فی بطونه من بین فرث و دم لبنا خالصا سائغا للشاربین﴾ 2 (نحل/66) علاوه بر آیه یادشده، در آیه 21 سوره مؤمنون نیز به این نعمت الهی اشاره شده است."